Toen de voormalige Amerikaanse president Barack Obama werd verkozen, was zijn haar gitzwart. Bij zijn aftreden acht jaar later was hij een flink stuk grijzer, en op sommige plekken was zijn haar zelfs wit.
Op internet werden er veel grappen over gemaakt: de stress van het presidentschap zou zijn haarkleur hebben veranderd. En daar zit iets in, blijkt uit nieuw onderzoek.
Stamcelonderzoekers van de Havard University hebben met een experiment niet alleen aangetoond dat stress leidt tot grijs haar, maar ook de verklaring ervoor gevonden.
Vecht-of-vluchthormoon is de sleutel
Als je gestrest bent, komt een deel van je autonome zenuwstelsel, het sympathische zenuwstelsel, in actie.
Dat zorgt er onder andere voor dat je zogeheten vecht-of-vluchtreactie, die het lichaam in een staat van paraatheid brengt, wordt geactiveerd.
Als het vecht-of-vluchtmechanisme in werking wordt gesteld, stuurt de hypofyse in de hersenen een signaal naar de bijnierschors om zo snel mogelijk stresshormonen aan te maken – waaronder de stof noradrenaline.
Noradrenaline zorgt ervoor dat je onder druk alert bent en lang kunt doorgaan. Maar in dit hormoon ligt ook de oorzaak dat je haarkleur vervaagt als je langere tijd blootstaat aan stress.
De route naar grijs haar
Stamcellen in de bovenste huidlagen ontwikkelen zich tot melanineproducerende cellen: melanocieten. Die komen onder in het haarzakje terecht.
De melanocieten vormen pigment, dat het haar zijn karakteristieke kleur geeft. De melanocieten vervoeren het pigment vervolgens naar de haren
Met de jaren sterven de stamcellen af. Er worden geen melanocieten meer aangemaakt en het haar wordt grijs.
Het proces verschilt per haarsoort en -zakje; niet alle haren worden tegelijkertijd grijs. Neushaar is vaak het eerst aan de beurt en dan hoofdhaar, baard, lichaamsbeharing en ten slotte de wenkbrauwen.
Als de voorraad op is, is het feest voorbij
De opwekkende signaalstof noradrenaline blijkt een negatieve invloed te hebben op het haar.
Noradrenaline zorgt er namelijk voor dat je meer pigmentcellen aanmaakt dan normaal. Pigmentcellen geven je haar kleur en worden gemaakt door melanocyten in de haarzakjes.
De voorraad melanocyten is echter niet onuitputtelijk. En als ze op zijn, krijgt het haar geen pigment meer.
Zwarte muizen krijgen synthetische peper
De onderzoekers injecteerden een synthetische versie van capsaïcine – de natuurlijke actieve stof in peper – bij proefmuizen. Daarvan raakten de muizen zo gestrest dat ze noradrenaline gingen aanmaken.
Nadat de onderzoekers het afweersysteem van de muizen buitenspel hadden gezet, konden ze zien hoe de dieren reageerden op de noradrenaline, die nu zijn gang kon gaan. De zwarte vacht van de dieren werd binnen korte tijd op meerdere plekken wit.
Het onderzoek toont aan dat noradrenaline het proces waarbij melanocytstamcellen zich ontwikkelen tot pigmentcellen, versnelt. En daarmee dat haar grijs en wit wordt door stress.
We weten nu dus hoe stress het haar sneller grijs maakt, maar waarom dat zo is, is nog onduidelijk.