Mutatie ontdekt die mogelijk bescherming biedt tegen alzheimer
De ontdekking kan nieuwe behandelingen van de nu ongeneeslijke ziekte mogelijk maken.
Een ontdekking in de hersenen van een Colombiaan leidde onderzoekers naar een mogelijke behandeling van alzheimer.
In de 18e eeuw bracht een man – waarschijnlijk uit Spanje – een mysterieuze ziekte naar Colombia.
Hij had een unieke genetische mutatie, waardoor hij al in zijn veertiger jaren acuut geheugenverlies kreeg en alzheimer ontwikkelde.
Tegenwoordig leven er circa 6000 nakomelingen van hem in de Colombiaanse regio Antioquia in de Andes.
1200 van hen hebben de mutatie, die bekendstaat als ‘Paisa’ of ‘E280A’. Het genetische raadsel achter het hoge percentage alzheimer op jonge leeftijd houdt onderzoekers overal ter wereld al jaren bezig.
Nu heeft een internationaal onderzoeksteam een potentieel baanbrekende ontdekking gedaan, die de sleutel kan vormen tot een behandeling voor dementie.
Een man uit de familie was drager van de mutatie, maar kreeg pas op zijn 72e alzheimer – decennia later dan verwacht.
Na zijn dood zijn zijn hersenen onderzocht, en daarbij werd een verrassende genetische mutatie ontdekt, die de man jarenlang lijkt te hebben beschermd tegen alzheimer.
Dit blijkt uit een internationale studie, die is gepubliceerd in Nature Medicine.
Mutatie maakt weerbaar
Bij de overgrote meerderheid van patiënten met de ziekte van Alzheimer hoopt het bèta-amyloïde-eiwit zich in de loop der tijd op en klontert het in de hersenen samen tot plaques.
Tegelijkertijd hoopt een ander eiwit, tau genaamd, zich op in warrige netwerken die vezelkluwens worden genoemd.
Het onderzoek van de hersenen van de Colombiaanse man liet inderdaad de karakteristieke klonters bèta-amyloïde zien, maar er werden nauwelijks tau-kluwens aangetroffen in het hersengebied dat bij de ziekte van Alzheimer doorgaans het eerst wordt aangetast, de entorinale schors.
De verklaring is volgens de onderzoekers dat de man een andere mutatie had, die ze COLBOS hebben genoemd – een afkorting voor Colombia en Boston, waar de meeste auteurs van de studie vandaan komen. Deze mutatie maakte hem weerbaar tegen dementie.
De onderzoekers kennen slechts één eerder voorbeeld van een persoon met de Paisa-mutatie die niet op jonge leeftijd alzheimer kreeg.
Dat was een Colombiaanse vrouw, die in 2020 op 77-jarige leeftijd overleed. Volgens de onderzoekers had zij een andere beschermende mutatie die de ziekte lange tijd op afstand hield.
Met deze nieuwe kennis hopen de onderzoekers uiteindelijk moleculen te kunnen ontwikkelen die het effect van de beschermende mutaties nabootsen.
Een andere mogelijkheid is gentherapie te gebruiken om het DNA in de hersenen zo te wijzigen dat het effect wordt nagebootst van de mutaties die dementie lijken tegen te gaan.