Mogelijke oorzaak ontdekt: Daarom daalt onze lichaamstemperatuur
De gemiddelde lichaamstemperatuur is niet meer 37 °C. Nu hebben wetenschappers daar misschien eindelijk een verklaring voor gevonden, dankzij 100 mensen met bloedvergiftiging.
Er zijn allerlei theorieën over de vraag waarom de gemiddelde lichaamstemperatuur de afgelopen 150 jaar daalt. Een ervan is de hogere temperatuur in huis. Maar onderzoekers van de universiteit van Michigan komen met een heel andere verklaring.
Halverwege de 19e eeuw besteedde de Duitse arts Carl Reinhold August Wunderlich een aantal jaren aan het inventariseren van de lichaamstemperatuur van duizenden mensen.
Hij wilde weten wat de gezonde kerntemperatuur van de mens was, die destijds werd vastgesteld op gemiddeld 37 °C.
Maar een paar jaar geleden ontdekte een onderzoeksteam van Stanford University dat onze kerntemperatuur de afgelopen 150 jaar elk decennium is gedaald en nu gemiddeld 36,4 °C is.
We worden dus geleidelijk steeds koeler, zonder dat wetenschappers precies kunnen verklaren waarom. Maar nu hebben artsen van de universiteit van Michigan een mogelijke oorzaak gevonden – in een specifiek orgaan.
Levensbedreigende infectie wees de weg
Om de oorzaak van de dalende temperatuur te vinden, keken ze naar meer dan 100 patiënten die waren opgenomen met bloedvergiftiging, een ernstige aandoening waarbij bacteriën de bloedbaan binnendringen en zich kunnen verspreiden naar de organen.
De levensbedreigende infectie kan leiden tot hoge koorts. En eerdere studies toonden aan dat de lichaamstemperatuur van patiënten die met bloedvergiftiging in het ziekenhuis belanden, sterk varieert. Daarom vroegen de onderzoekers zich af of de darmbacteriën, het microbioom, een rol zouden kunnen spelen.
Bacteriën dicteren koorts
Ze analyseerden monsters uit het rectum van 116 mensen met bloedvergiftiging en ontdekten dat de microscopische samenleving van bacteriën, micro-organismen en schimmels in de darmen sterk uiteenliep. Daarbij leek er een verband te zijn tussen de samenstelling van de bacteriën in de darmen en de ontwikkeling van koorts terwijl de patiënten in het ziekenhuis lagen.
Zo leken in het bijzonder bacteriën van de familie Firmicutes te zorgen voor hogere koorts. Firmicutes-bacteriën komen veel voor in ons darmstelsel en staan bekend om de aanmaak van belangrijke stoffen, die de bloedbaan in gaan en invloed hebben op het immuunsysteem.
Hypothalamus is thermostaat van het lichaam
De kerntemperatuur van het lichaam wordt geregeld in de hypothalamus in de middenhersenen.
De hypothalamus blijft op de hoogte van temperatuurveranderingen via sensoren in onder meer de huid en het ruggenmerg.
Als de hypothalamus bijvoorbeeld een temperatuurstijging van 1 °C doorkrijgt, geeft hij de kleinste bloedvaten, de arteriolen, het signaal zich te verwijden. Daardoor wordt de huid een beetje rood en ga je meer zweten. Als het zweet de huid bereikt, verdampt het, waardoor warmte verloren gaat.
Als de hypothalamus op de hoogte wordt gebracht van virussen en bacteriën, geeft het signalen voor koorts. Dat gebeurt via samentrekkingen van de bloedvaten en soms via spiersamentrekkingen.
Daarom voelt het soms alsof je het koud hebt als je koorts hebt.
Antibiotica hadden effect
Vervolgens testten de onderzoekers hun resultaten op muizen. Ze ontdekten dat bij muizen zonder microbioom de schommelingen in de lichaamstemperatuur bij bloedvergiftiging minder extreem waren dan bij muizen met een normale darmflora. Bovendien leek de lichaamstemperatuur bij de gewone muizen aan dezelfde darmbacteriën te zijn gekoppeld als bij mensen.
Ook gezonde genetisch gemodificeerde muizen zonder microbioom hadden over het algemeen een lagere lichaamstemperatuur dan de gewone muizen, en een behandeling met antibiotica deed de lichaamstemperatuur nog verder dalen.
Meerdere factoren regelen de darmflora
Volgens de onderzoekers tonen de bevindingen aan dat de darmbacteriën weleens een grote rol zouden kunnen spelen bij onze lichaamstemperatuur, en dat veranderingen in de samenstelling van de darmflora een mogelijke verklaring kunnen zijn voor de daling van onze gemiddelde lichaamstemperatuur in de afgelopen 150 jaar.
‘Onze genetica is de afgelopen 150 jaar niet wezenlijk veranderd, maar veranderingen in onze voeding, hygiëne en antibiotica hebben veel invloed op onze darmbacteriën,’ zegt onderzoeker Kale Bongers, die meewerkte aan de studie, in een persbericht.
Hij benadrukt echter dat er meer onderzoek nodig is om het verband definitief vast te stellen.