Het kriebelt in je neus en dan ... hatsjoe!
De nies is een belangrijke reflex die micro-organismen en hinderlijke stoffen, zoals stof, stuifmeel of haren, uit de luchtwegen stuwt en infecties afweert.
Maar soms kan de reflex erg vervelend zijn – bijvoorbeeld als je hooikoorts hebt. En een nies kan levensgevaarlijk zijn voor mensen die risico lopen op een klaplong of aneurysma’s hebben – verwijdingen in de slagaders die kunnen barsten.
Het controlecentrum van de nies zit in de hersenstam, die de hersenen met het ruggenmerg verbindt. Als de hersenstam signalen ontvangt van zenuwcellen in de neusgaten, wordt de informatie doorgegeven aan de longen en het middenrif, die de nies in gang zetten.
Nies is ongecontroleerd
1. Neuszenuwen worden actief
Micro-organismen of stuifmeel in je neus worden opgevangen door de receptoren van de zenuwcellen in de neus. Ze produceren de signaalstof neuromedine B, die naar de hersenstam gaat.
2. Niescentrum stuurt bericht
Het niescentrum zit in de hersenstam. De signaalstoffen binden zich aan zenuwcellen in het gebied SpV. Dan gaat het bericht verder naar het gebied dat de uitademing aanstuurt.
3. Longen vuren nies af
De zenuwsignalen bereiken het middenrif, dat in snelle bewegingen een diepe inademing creëert. Dan trekken de borstspieren zich samen, waardoor de lucht uit de longen schiet.
De aandrang om te niezen is vooral sterk als je besmet bent met een virus of een allergische reactie hebt. Uit studies blijkt dat één nies circa 40.000 virushoudende druppeltjes kan verspreiden, die 10 minuten in de lucht kunnen blijven hangen en een bereik hebben van 7-8 meter.
Ter vergelijking: een kuchje of vijf minuten praten levert zo’n 3000 druppeltjes op. Een nies is dus dé manier om een virus te verspreiden.
Nies kan ribben breken
Een nies richt de meeste schade aan als je hem probeert in te houden, want er wordt veel druk opgebouwd in de luchtwegen. Onderzoekers maten dat de druk in de luchtpijp bij een nies 7000 pascal bedraagt. Ter vergelijking: bij stevig sporten is dat maar 200 pascal.
Als je een nies inhoudt, kan de druk tot ernstige inwendige schade leiden – van geknapte trommelvliezen en beschadigde bloedvaten tot gebroken ribben en hersenschade.
