Mensen met een allergie kunnen last hebben van een verstopte neus, tranende ogen en niesbuien. Maar geen van die symptomen is zo erg als die dekselse jeuk.
De huid en ogen kunnen vreselijk jeuken als het immuunsysteem een allergische reactie op gang brengt door zogeheten allergenen, zoals pollen, dierenvacht of voedsel.
De jeuk ontstaat doordat de mestcellen van het immuunsysteem histamine afgeven. De stof stimuleert sensorische zenuwcellen in de huid, die het signaal via het ruggenmerg naar de hersenen sturen. Daardoor wordt de jeukreflex geactiveerd.
Histamine geeft ook jeuk bij uitslag, droge huid en insectenbeten.
Kettingreactie brengt jeuk op gang
1. Histamine komt vrij
Antistoffen op de mestcellen van het immuunsysteem herkennen allergenen van bijvoorbeeld pollen, kattenhaar of insectenbeten. De mestcellen geven histamine af, dat zenuwcellen in de huid activeert.
2. Zenuwen waarschuwen de hersenen
Neuronen in de wervelkolom brengen het zenuwsignaal naar de hersenen. Hier wordt het signaal verwerkt in onder meer de thalamus en sensorische en motorische gebieden van de hersenschors.
3. Hersenen activeren jeuk
De motorische gebieden zorgen ervoor dat we op de jeukende plek krabben. Het hersengebied PAG zendt dan signalen naar het ruggenmerg, dat de jeuksignalen dempt en even verlichting brengt.
Omdat histamine de sleutel is tot jeuk, krijgen mensen met een allergie vaak antihistaminica om de symptomen te beteugelen.
De zin van jeuk is lastig te begrijpen. Het is logisch dat het immuunsysteem niezen en een verstopte neus stimuleert om binnendringende micro-organismen en allergenen te weren, maar het nut van jeuk is onduidelijker.
Bij verreweg de meeste dieren is de jeukreflex echter aanwezig als een verdedigingsmechanisme om parasieten uit de huid te krijgen.