Als bier, wijn en sterkedrank via je keel en maag je bloed bereiken, voel je je licht en vrolijk. Maar alcohol zorgt er vooral voor dat de hersenen minder goed signalen kunnen versturen.
De Deense film Druk – medegeproduceerd door het Nederlandse Topkapi Films –, die een Oscar won, onderzoekt het fenomeen en wat er gebeurt naarmate het alcoholpromillage stijgt.
Het uitgangspunt van de film is een verkeerd begrepen stelling van de Noorse psychiater Finn Skårderud in een 20 jaar oud Italiaans wijnboek: dat de alcoholconcentratie in je bloed bij geboorte 0,5 promille te laag is.
In de film, en in het echt, heeft het handhaven van 1 promille verstrekkende gevolgen voor je lichaam en hersenen.
Alcohol bereikt makkelijk de hersenen
Alcohol is een chemische verbinding die van nature ontstaat bij de gisting van bijvoorbeeld fruit. Daarnaast wordt alcohol door diverse landen aangemerkt als drug.
Als de alcoholmoleculen in de maag en dunne darm terechtkomen, brengen epitheelcellen ze naar het bloed.
Volg de alcohol op zijn weg van bierglas naar bloedvat
Het bloed bevat nu een duizenste deel – een promille – alcohol, dat wordt rondgepompt en een warm gevoel creëert doordat de bloedvaten uitzetten.
De hersenen ontvangen 15-20 procent van de bloedtoevoer, en omdat het bloed gebieden met een lager promillage opzoekt, dringt de alcohol de hersenen binnen.
In de hersenen hecht alcohol zich aan bepaalde signaalstoffen die signalen overbrengen tussen hersencellen, waardoor de snelheid daarvan wordt vertraagd. De hersenen kunnen moeilijker helder denken en de reactietijden worden langer.
Aanvankelijk worden delen van de hersenen ook positief beïnvloed, doordat er een cascade van hormonen als serotonine en endorfine vrijkomt, die je vrolijk maken.
Dit doet alcohol met je hersenen
Het drinken van één à twee glazen alcohol heeft al invloed op je hersenen en lichaam. Enkele minuten na de eerste slok worden je hersenen geleidelijk trager, net als bij een verdovend middel.
Promillage: 0,5
Je bent: ontspannen, vrolijk, minder geremd
Alcohol beïnvloedt: hersenschors
Dit gaat slechter: alertheid, beoordelingsvermogen
Promillage: 1,0
Je bent: op je gemak, emotioneel, emotieloos, misselijk, moe
Alcohol beïnvloedt: hersenschors, voorhersenen
Dit gaat slechter: geheugen, coördinatie (vooral fijne motoriek)
Promillage: 2,0
Je bent: wisselvallig, boos, verdrietig, manisch
Alcohol beïnvloedt: hersenschors, voorhersenen, kleine hersenen
Dit gaat slechter: sociaal gedrag, scherp zien, helder denken, diepte zien, evenwicht
Promillage: 3,0
Je bent: agressief, gevoelloos, depressief, versuft
Alcohol beïnvloedt: hersenschors, voorhersenen, kleine hersenen, hersenstam
Dit gaat slechter: temperatuurregulering, plas ophouden
Promillage: 4,0
Je bent: bewusteloos, comateus, in levensgevaar
Alcohol beïnvloedt: hele hersenen
Dit gaat slechter: ademhaling, hartritme
Promille +5,0
Je bent: in ernstig levensgevaar
Alcohol heeft effect op korte en lange termijn
Lichaam en hersenen betalen een hoge prijs voor overmatig alcoholgebruik. Zo heeft de lever moeite om de alcohol af te breken. Bij dit proces worden gifstoffen aangemaakt, die een kater veroorzaken.
Op de lange termijn kan de lever vet of littekenweefsel vormen en niet meer goed functioneren. Bij alcoholisten kan alcoholgebruik leiden tot geheugenverlies.
Op korte termijn werkt alcohol alleen vochtafdrijvend. Door de uitdroging krimpen de hersenen – vandaar die droge mond en barstende hoofdpijn de volgende dag.