Slaap is essentieel voor onze geestelijke gezondheid. Daarom onderzochten slaapwetenschappers tientallen jaren vooral de functie van de slaap voor de hersenen. Nu blijkt uit dierproeven dat slaap nog belangrijker is voor de darmen, en dat dit verklaart waarom aanhoudende slapeloosheid ronduit dodelijk is.
Onderzoekers van de Harvard Medical School in de VS keken tijdens experimenten met fruitvliegjes en muizen naar wat er in het hele lichaam gebeurt wanneer de dieren van hun slaap worden beroofd.
Slaap verwijdert schadelijke stoffen uit muizendarmen, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Bij een slaaptekort hopen agressieve moleculen, ROS genaamd, zich op.
Bij beide diersoorten bleek slaapgebrek ertoe te leiden dat schadelijke moleculen zich binnen enkele dagen ophoopten in de darmen, maar niet in bijvoorbeeld spieren, vet of hersenen.
Cel-DNA wordt aangevallen
De moleculen, ROS genaamd, zijn uiterst chemisch actief en stelen elektronen van andere moleculen. Hierdoor worden belangrijke delen van cellen vernietigd, waaronder het DNA. Als gevolg sterven de cellen en, uiteindelijk, de dieren zelf.
Vliegen kunnen zonder slaap
Genetisch gemanipuleerde fruitvliegjes die niet kunnen slapen, sterven vroeg, maar een supplement met antioxidanten kan ze redden, zo blijkt uit proeven.
1. Slaaptekort veroorzaakt schadelijke stoffen
Fruitvliegjes leven meestal een dag of 50, maar bij genetisch gemanipuleerde vliegjes die niet kunnen slapen, hopen zogeheten ROS-moleculen zich op in de darmen.
2. Stoffen zijn na tien dagen dodelijk
De ROS-moleculen zijn chemisch agressief en beschadigen onder meer het cel-DNA. De slapeloze vliegjes sterven al na tien dagen.
3. Antioxidanten vervangen slaap
Als de vliegjes antioxidanten krijgen, verdwijnen de ROS-moleculen. De vliegjes leven nu net zo lang als andere vliegen, alleen zonder slaap.
Bij sommige experimenten gebruikten de onderzoekers fruitvliegjes die zodanig gemanipuleerd waren dat ze niet konden slapen. Toch wisten ze de vliegjes van de dood te redden door ze antioxidanten toe te dienen die de ROS-moleculen neutraliseerden.
Dankzij het antioxidantensupplement leefden de vliegjes even lang als andere vliegjes, zonder ooit te slapen.
Angel uit het slaaptekort
Door deze bevindingen is het misschien mogelijk om de schade die slaaptekort bij mensen veroorzaakt, te voorkomen. Chronische slapeloosheid verhoogt het risico op onder meer hartkwalen, diabetes, kanker, obesitas en depressie.
Onderzoekers willen nu achterhalen of er een verband bestaat tussen de opeenhoping van ROS-moleculen in de darmen en de delen van de hersenen die de behoefte aan slaap reguleren.
