In 1977 stortte er in de Verenigde Staten een vliegtuig neer op een huis terwijl de zes bewoners tv zaten te kijken. Het gezin kon het navertellen, maar alle mensen aan boord kwamen om.
Ook de overbuurvrouw liet het leven – al had haar huis geen schrammetje. Doodsoorzaak: De vrouw was zich dood geschrokken.
Het verhaal van deze buurvrouw staat niet op zichzelf.
De Amerikaanse hersenonderzoeker dr. Martin Samuels van het Brigham and Women’s Hospital in het Amerikaanse Boston vond honderden voorbeelden van mensen die zich dood zijn geschrokken – onder wie gezonde jonge mensen die in een pretpark een hartstilstand kregen.
De verklaring ligt in de manier waarop de hersenen omgaan met angst.
Dit gebeurt er als je schrikt
1) Je ogen en oren zetten nieuwe zintuiglijke indrukken om in signalen, die naar de thalamus in de hersenen worden gestuurd.
2) De thalamus leidt de signalen om naar de centra voor gehoor en zicht. Die verwerken en analyseren de indrukken, en na enige tijd worden ze doorgestuurd naar het angstcentrum in de hersenen, de amygdala.
3) Bij een bericht over gevaar raadpleegt de amygdala de frontale kwabben, die de situatie beoordelen. Als ze het gevaar niet levensbedreigend vinden, stellen ze de amygdala met signalen gerust.
4) Bij een levensbedreigende situatie slaat de amygdala alarm en waarschuwt hij o.a. de hypothalamus, hersenstam en frontale kwabben. De reactie leidt tot intense angst en bereidt het lijf voor op vechten of vluchten door o.a. alle spieren aan te spannen.
Shock neemt omweg
In extreem gevaarlijke situaties gebruiken de hersenen aparte zenuwbanen om pijlsnel te kunnen reageren. Een schokkende scène brengt via die weg angstreacties op gang die je verstand uitschakelen.
Normale reactie
Je ogen en oren zetten nieuwe zintuiglijke indrukken om in signalen, die naar de thalamus in de hersenen worden gestuurd.
Normale reactie
De thalamus leidt de signalen om naar de centra voor gehoor en zicht. Die verwerken en analyseren de indrukken, en na enige tijd worden ze doorgestuurd naar het angstcentrum in de hersenen, de amygdala (blauwe vlek).
Normale reactie
Bij een bericht over gevaar raadpleegt de amygdala de frontale kwabben, die de situatie beoordelen. Als ze het gevaar niet levensbedreigend vinden, stellen ze de amygdala met signalen gerust.
Normale reactie
Bij een levensbedreigende situatie slaat de amygdala alarm en waarschuwt hij o.a. de hypothalamus, hersenstam en frontale kwabben. De reactie leidt tot intense angst en bereidt het lijf voor op vechten of vluchten door o.a. alle spieren aan te spannen.
Thrillerreactie
Als een thriller heel eng is, stuurt de thalamus signalen rechtstreeks naar de amygdala. Je krijgt niet eens de tijd om je te realiseren wat je hebt gezien of gehoord. Als de audiovisuele effecten extreem angstaanjagend zijn, passeert de amygdala de frontaalkwabben en schroeft hij de angstreacties van het lichaam zeer hoog op.
Als de angst het overneemt
Als iemand echter iets extreem angstaanjagends ervaart, kan de amygdala de frontale kwabben passeren en de angstreacties van het lichaam zeer hoog opschroeven.
Via het sympathisch zenuwstelsel laten de hersenen de bijnieren weten dat ze de stresshormonen adrenaline, cortisol en noradrenaline moeten aanmaken.
De hormonen worden via het bloed rondgepompt door het lichaam en zorgen er onder meer voor dat de hartslag en ademhaling stijgen, de spijsvertering wordt stilgelegd en er veel bloed naar de spieren gaat.
Tegelijk worden glucose en vet afgebroken, zodat de spieren zo hard mogelijk kunnen werken.
Het hart is bijzonder gevoelig voor de grote hoeveelheden adrenaline, waardoor het hartritme op hol kan slaan.
Daardoor pompt het het bloed niet meer effectief door het lichaam, met mogelijk de dood tot gevolg.