We weten allemaal wel hoe het voelt als het zweet je uitbreekt ... toch?
Mensen met de zeldzame aandoening anhidrose kunnen niet zweten, hoe goed ze ook bezig zijn in de sportschool. In het ergste geval kampt het hele lichaam met anhidrose, maar het kan ook beperkt zijn tot enkele stukken huid.
En dat is lastig, want zweet is heel belangrijk om het lichaam te koelen.
Als de lichaamstemperatuur stijgt, sturen de hersenen via het zenuwstelsel signalen naar de zweetklieren. Die scheiden dan vocht uit, waardoor het lichaam warmte kwijtraakt
Het lichaam bevat 2 tot 5 miljoen zweetklieren, en als je je bij heet weer inspant, kunnen die samen wel 4 liter vloeistof per uur uitscheiden.
Onvoldoende vocht om te zweten
Het kan meerdere oorzaken hebben als het lichaam niet kan zweten.
Letsel aan het autonome zenuwstelsel kan het vermogen van de hersenen om de lichaamstemperatuur te registreren belemmeren, of zenuwsignalen naar de zweetklieren blokkeren.
Er kunnen zich ook problemen voordoen in de zweetklieren zelf, waardoor ze geen zweet kunnen produceren als ze daar signalen toe krijgen. De vochttoevoer kan bijvoorbeeld ontoereikend zijn voor de vorming van zweet.
Naast vocht en zenuwsignalen hebben de zweetklieren ook het gen ITPR2 nodig. Door een zeldzame mutatie in dat gen kun je het vermogen om te zweten verliezen.
Mutatie houdt zweet tegen
1. Zenuwsignaal activeert gen
Als het lichaam oververhit is, sturen de hersenen signalen naar de zweetklieren. Die activeren het gen ITPR2, dat de zweetproductie in de klieren op gang brengt.
2. Calcium maakt zweet vrij
ITPR2 verhoogt het calciumgehalte in de cel. Daardoor ontstaat er een domino-effect waarbij cellen vocht en zouten afstaan aan de zweetklier. Daar vormen ze een zweetdruppel.
3. Mutatie remt productie
Sommige mensen hebben een mutatie in ITPR2, waardoor het calciumgehalte niet stijgt. De cellen scheiden dan geen vocht en zouten uit, en er wordt geen zweet gevormd.
Hoewel het misschien prettig lijkt om nooit te zweten, kan het wel degelijk kwaad. Omdat het lichaam zichzelf niet goed kan koelen, neemt het risico op oververhitting en zonnesteken toe, en in het ergste geval kan dat fataal aflopen.