In de film: Kunnen schimmels echt de hersenen infecteren?
Na het zien van de serie The Last of Us vroeg ik me af of schimmels onze hersenen kunnen aanvallen en een pandemie kunnen veroorzaken. Kan dat? En hoe zou dat dan gaan?
De hersenschimmels in The Last of Us zijn geen pure fantasie. Zo neemt de schimmel Ophiocordyceps unilateralis in het wild de hersenen van mieren over en dwingt ze om in een boom te klimmen. Daar groeit het organisme uit de kop van de mier om zijn sporen over de bosbodem te verspreiden.
Anders dan die van de mier zijn de hersenen van de mens hier goed tegen beschermd dankzij de bloed-hersenbarrière. Enkele schimmels kunnen echter langs de barrière glippen, waaronder Cryptococcus, die de immuuncellen uitbuit als een Trojaans paard.
Schimmel in de hersenen kan leiden tot een mogelijk dodelijke hersenvliesontsteking. De sterftekans hangt onder meer af van hoe snel de infectie wordt behandeld en of het immuunsysteem verzwakt is door bijvoorbeeld leeftijd of ziekte.
Er zijn ook aanwijzingen dat schimmels zich gedragen als parasieten en ons manipuleren of het risico op [alzheimer] verhogen(https://www.nature.com/articles/srep15015 {"target":"_blank"}).
Opwarming kan schimmels stimuleren
Over het algemeen is het immuunsysteem echter goed toegerust om schimmelinfecties te voorkomen – vooral dankzij de lichaamstemperatuur. Schimmels gedijen het best bij 25 tot 30 °C, en bij onze temperatuur van 37 °C groeien ze slecht.
Experts vrezen echter dat ze zich zullen aanpassen aan de opwarming van de aarde en zich bij hogere temperaturen gaan verspreiden, waardoor de kans op een epidemie toeneemt.
Zo bestrijden de hersenen schimmels
1. Schimmel valt de hersenen aan
Schimmels kunnen de hersenen binnendringen tijdens een operatie of door de bloed-hersenbarrière te doorbreken. Ze kunnen immuuncellen als ‘Trojaanse paarden’ gebruiken om het brein binnen te glippen
2. Gespecialiseerde zenuwcellen in actie
Speciale zenuwcellen, gliacellen, dienen als het immuunsysteem van de hersenen. Ze detecteren de schimmel en slaan alarm door bepaalde immuunstoffen af te scheiden: cytokinen.
3. Immuuncellen ruimen op
De cytokinen trommelen immuuncellen op, T-cellen en neutrofielen, die de schimmels bestrijden. Een teveel aan immuuncellen kan echter leiden tot een schadelijke hersenontsteking.