Shutterstock
Jongen krijgt desinfecterende gel op zijn handen

Hoe werkt desinfecterende handgel?

Een klodder desinfecterende handgel is een goede bescherming tegen de verspreiding van virussen en bacteriën. Maar hoe doodt de gel bacteriën, kun je hem gebruiken tegen het coronavirus en kun je je eigen handgel maken als de schappen bij de drogist leeg zijn?

Desinfecterende handgel werkt doordat het celmembraan wordt aangetast

Desinfecterende handgel doodt bacteriën, virussen en veel andere micro-organismen en ontsmet zo de handen.

Dat komt doordat handgel minstens 60 procent alcohol bevat, die het celmembraan van micro-organismen letterlijk opblaast.

Celmembranen bestaan uit vetten en eiwitten, en alcohol heeft een schadelijk effect op beide bestanddelen.

Alcoholmoleculen nestelen zich tussen de vetmoleculen in het celmembraan, waardoor dat het begeeft.

Eiwitten bestaan uit lange moleculen die op een bepaalde manier geplooid zijn.

Alle plooien zijn van belang voor een correcte werking van het eiwit, en alcohol dringt het molecuul binnen en strijkt de plooien glad. Zo kan het eiwit zijn werk niet meer doen.

Alcohol blaast bacteriën op

Desinfecterende handgel valt virussen en bacteriën op twee manieren aan: door de celmembranen te doorboren en de eiwitten onklaar te maken.

Håndsprit på hud

Alcohol slaat gaten in de cel

De kleine alcoholmoleculen uit de handgel nestelen zich tussen de vetmoleculen van het celmembraan van de bacterie.

1

Cel sterft door doorboord membraan

De alcohol slaat een gat in het celmembraan, waardoor het het binnenste van de cel niet meer beschermt. De bacterie is ‘lek’ en kan geen kwaad meer.

2

Gel zoekt eiwitplooien op

Lange ketens van eiwitten kronkelen door het membraan van de bacteriecel. De alcoholmoleculen dringen de plooien binnen.

3

Plooien worden gladgestreken

Alcohol strijkt de plooien glad. We spreken dan van een gedenatureerd eiwit, dat zijn werk niet meer kan doen, evenmin als de bacterie.

4
© Claus Lunau & Shutterstock

Handgel tegen het coronavirus

Volgens de autoriteiten is een goede handhygiëne een van de beste manieren om je tegen het nieuwe coronavirus te beschermen. Was je handen bij voorkeur met water en zeep.

Zeep lost het beschermende vetmembraan van het virus namelijk effectief op, waardoor dit inactief wordt.

Als je geen water en zeep bij de hand hebt, is desinfecterende handgel een goed alternatief.

Handgel met een alcoholpercentage van 60 à 80 procent kan net als zeep het vetmembraan van het coronavirus oplossen. Een lager alcoholpercentage werkt minder goed. Dranken als whisky en wodka, met 40 procent alcohol, lossen het virus bijvoorbeeld niet even effectief op.

Desinfecterende handgel
© Shutterstock

Zo maak je je eigen desinfecterende handgel

Doodt desinfecterende handgel alle bacteriën?

Producenten beweren vaak dat hun handgel 99,9 procent van alle bacteriën doodt, maar daar valt wel wat op af te dingen.

Ten eerste vormen sommige bacteriën sporen waar de alcohol geen effect op heeft en die zich kunnen ontwikkelen tot bacteriën. Dat geldt bijvoorbeeld voor Clostridium, die ernstige darminfecties veroorzaakt.

Ten tweede werkt handgel alleen goed wanneer de handen niet vuil en vet zijn, want anders kan de alcohol niet goed in contact komen met de micro-organismen.

Ten derde heeft de alcohol tijd nodig. Je moet de gel net zo lang in je handen wrijven tot ze droog aanvoelen.