Desinfecterende handgel werkt doordat het celmembraan wordt aangetast
Desinfecterende handgel doodt bacteriën, virussen en veel andere micro-organismen en ontsmet zo de handen.
Dat komt doordat handgel minstens 60 procent alcohol bevat, die het celmembraan van micro-organismen letterlijk opblaast.
Celmembranen bestaan uit vetten en eiwitten, en alcohol heeft een schadelijk effect op beide bestanddelen.
Alcoholmoleculen nestelen zich tussen de vetmoleculen in het celmembraan, waardoor dat het begeeft.
Eiwitten bestaan uit lange moleculen die op een bepaalde manier geplooid zijn.
Alle plooien zijn van belang voor een correcte werking van het eiwit, en alcohol dringt het molecuul binnen en strijkt de plooien glad. Zo kan het eiwit zijn werk niet meer doen.
Alcohol blaast bacteriën op
Desinfecterende handgel valt virussen en bacteriën op twee manieren aan: door de celmembranen te doorboren en de eiwitten onklaar te maken.
Alcohol slaat gaten in de cel
De kleine alcoholmoleculen uit de handgel nestelen zich tussen de vetmoleculen van het celmembraan van de bacterie.
Cel sterft door doorboord membraan
De alcohol slaat een gat in het celmembraan, waardoor het het binnenste van de cel niet meer beschermt. De bacterie is ‘lek’ en kan geen kwaad meer.
Gel zoekt eiwitplooien op
Lange ketens van eiwitten kronkelen door het membraan van de bacteriecel. De alcoholmoleculen dringen de plooien binnen.
Plooien worden gladgestreken
Alcohol strijkt de plooien glad. We spreken dan van een gedenatureerd eiwit, dat zijn werk niet meer kan doen, evenmin als de bacterie.
Handgel tegen het coronavirus
Volgens de autoriteiten is een goede handhygiëne een van de beste manieren om je tegen het nieuwe coronavirus te beschermen. Was je handen bij voorkeur met water en zeep.
Zeep lost het beschermende vetmembraan van het virus namelijk effectief op, waardoor dit inactief wordt.
Als je geen water en zeep bij de hand hebt, is desinfecterende handgel een goed alternatief.
Handgel met een alcoholpercentage van 60 à 80 procent kan net als zeep het vetmembraan van het coronavirus oplossen. Een lager alcoholpercentage werkt minder goed. Dranken als whisky en wodka, met 40 procent alcohol, lossen het virus bijvoorbeeld niet even effectief op.
Zo maak je je eigen desinfecterende handgel
Let op: niet alle ingrediënten in dit recept zijn goedgekeurd voor huidverzorging. Gebruik het recept alleen als je niet over een alternatief beschikt, zoals water en zeep of desinfecterende handgel uit de winkel.
Het recept is gebaseerd op de handleiding van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Recept voor 1 liter huisgemaakte handgel
Benodigdheden:
- maatbeker
- lege verpakking van 1 liter
- trechter (optioneel)
- handschoenen (optioneel)
- lepel met een lange steel (optioneel)
- een aantal kleine verpakkingen om de handgel in te bewaren. De verpakkingen moeten goed afsluitbaar zijn en bij voorkeur een pompje hebben, zodat de handgel niet vervuild raakt.
Ingrediënten:
- 110 ml steriel en gedestilleerd water. Als je daar niet aan kunt komen, kun je ook gekookt en afgekoeld kraanwater gebruiken.
- 15 ml glycerol 98%
- 42 ml waterstofperoxide 3%
- 833 ml spiritus met 96% alcohol
Zo ga je te werk:
- Giet 833 ml spiritus in de verpakking van 1 liter.
- Voeg het waterstofperoxide toe. Gebruik eventueel handschoenen, want waterstofperoxide is een bijtend bleekmiddel.
- Voeg de glycerol toe, die een hydraterende werking heeft. Glycerol is vrij dik. Gebruik daarom het steriele water om eventuele in de maatbeker achtergebleven resten op te lossen. Zo komt alles in de handgel terecht.
- Voeg ten slotte de rest van het steriele water toe. Roer de ingrediënten met een lepel door elkaar of sluit de verpakking af en schud voorzichtig.
- Giet de handgel wanneer de ingrediënten vermengd zijn, zo snel mogelijk over in kleinere, goed afsluitbare verpakkingen.
- Laat de handgel 72 uur staan voordat je hem in gebruik neemt. Dan weet je zeker dat de alcohol eventuele bacteriën in de kleine verpakkingen heeft gedood.
Doodt desinfecterende handgel alle bacteriën?
Producenten beweren vaak dat hun handgel 99,9 procent van alle bacteriën doodt, maar daar valt wel wat op af te dingen.
Ten eerste vormen sommige bacteriën sporen waar de alcohol geen effect op heeft en die zich kunnen ontwikkelen tot bacteriën. Dat geldt bijvoorbeeld voor Clostridium, die ernstige darminfecties veroorzaakt.
Ten tweede werkt handgel alleen goed wanneer de handen niet vuil en vet zijn, want anders kan de alcohol niet goed in contact komen met de micro-organismen.
Ten derde heeft de alcohol tijd nodig. Je moet de gel net zo lang in je handen wrijven tot ze droog aanvoelen.