Kippenvel is de naam van de kleine, harde bultjes die verschijnen op armen, benen en soms de rest van het lichaam, waarbij je huid eruitziet als die van een geplukte kip.
Kippenvel ontstaat doordat spiertjes rond de haarzakjes aan de haren en de huid eromheen trekken, waardoor het vrijwel platte haarzakje bijna rechtop komt te staan. En zo gaan de haren overeind staan.
Kippenvel is een reflex die wordt aangestuurd door zenuwen buiten onze bewuste controle, ook wel het autonome zenuwstelsel genoemd.
Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor ademhaling, bloeddruk en spijsvertering. Het tegenovergestelde is het somatisch zenuwstelsel, dat signalen van onze zintuigen doorgeeft en bewuste handelingen aanstuurt.
Minuscule spiertjes zetten de haren overeind
1: Haren liggen plat
Bij mensen en andere zoogdieren staan de haren onder een hoek en liggen ze meestal plat tegen de huid. Dit beschermt de huid en maakt bij sommige soorten de vacht waterdicht.
2: Spieren trekken zich samen
Bij kou, angst of agressie – en bij de mens ook bij grote emoties – trekken kleine spiertjes, de arrector pili genaamd, zich samen. De spiertjes verbinden de huid met elk haarzakje.
3: Haar gaat overeind staan
Als de spier zich samentrekt, trekt hij aan de basis van het haarzakje. Zo komt het haarzakje loodrecht op de huid te staan. Het haar volgt en komt omhoog, waardoor je kippenvel krijgt.
We krijgen kippenvel in verschillende situaties, bijvoorbeeld bij kou, bij sterke emoties en wanneer we bang zijn.
In een Amerikaans onderzoek vroegen wetenschappers aan 93 mensen om vier weken een kippenveldagboek bij te houden. Zo verkregen ze 1015 ervaringen met kippenvel, en wel 60 procent hield verband met kou.
Juist bij kou hebben zoogdieren zoals honden en katten baat bij kippenvel. Wanneer de haren in de vacht overeind gaan staan, ontstaat er een laagje warme lucht tussen die blijft hangen.
Kippenvel zorgt dus voor een doeltreffende isolatie. Bij gebrek aan een vacht kunnen mensen de temperatuur echter niet regelen met kippenvel.
Kippenvel wordt ook getriggerd door angst en andere intense emoties, omdat we er vroeger groter en dus intimiderender mee uitzagen. Je ziet dit ook bij dieren. Honden zetten bijvoorbeeld hun haren op wanneer zij zich bedreigd voelen.