We doen het allemaal al sinds we een baby waren: ons ontdoen van de bruine massa onverteerde voedselresten, darmafscheiding, water en bacteriën die we ontlasting noemen.
Maar hoe vaak is het normaal om te poepen? Zijn er waarschuwingssignalen om op te letten? En kun je iets doen om het toiletbezoek makkelijker te maken?
We vroegen het Christian Lodberg Hvass, chef de clinique van de afdeling maag-, darm- en leverziekten van het universiteitsziekenhuis van Aarhus in Denemarken en docent aan het instituut voor klinische geneeskunde van de universiteit van Aarhus.
Hij doet al 20 jaar onderzoek naar darmbacteriën en -ziekten en weet veel van dit uiterst complexe orgaan en hoe je er het beste voor kunt zorgen – bijvoorbeeld door middel van je voeding.
Volgens hem is een normale darmfunctie een breed begrip, dat verrassend moeilijk in simpele termen te vatten is. Toch wil hij een indicatie geven van hoe vaak volwassenen zouden moeten poepen, want hij vindt het een onderwerp waar we het niet vaak genoeg over hebben.
‘Vrijwel iedereen is het erover eens dat kinderen seksuele voorlichting moeten krijgen op school, maar bij het kennen van je lichaam hoort ook de darmfunctie. Veel mensen denken dat ze de enigen zijn die darmproblemen hebben of het ongemakkelijk vinden om naar een openbaar toilet te gaan. We moeten meer praten over wat normaal is,’ zegt hij.
Kijk naar vorm en consistentie
Volgens hem poepen volwassenen normaal gesproken 1 à 2 keer per dag, minstens drie keer per week en maximaal drie keer per dag. Daarnaast is de consistentie van de ontlasting belangrijk.
In dat opzicht verwijst hij naar een medische gids die de ontlasting verdeelt in zeven categorieën, de Bristol-stoelgangschaal, waarbij je bij voorkeur in categorie 3 of 4 zit. Dat betekent dat de ontlasting de vorm heeft van een worst met barstjes aan de buitenkant of van een worst die glad en zacht is.
Categorie 2 en 5 zijn ook nog acceptabel, zolang er geen bloed bij de ontlasting zit of je pijn, misselijkheid, braken of gasophoping ervaart.
Let op deze waarschuwingssignalen
Als je stoelgang afwijkt van wat normaal is, is het altijd belangrijk om na te gaan of dat komt door een ziekte, zegt Christian Lodberg Hvass.
Zijn collega’s en hij werken met een aantal waarschuwingssignalen. Ga in een van deze gevallen altijd naar de huisarts:
- Nieuwe en aanhoudende diarree of constipatie
- Bloed in de ontlasting
- Nachtelijke ontlasting
- Gewichtsverlies
Hij benadrukt dat je best buikpijn of darmklachten kunt hebben zonder dat er een ernstige ziekte aan ten grondslag ligt – maar het is altijd goed om het zeker te weten.
Zo zorg je het beste voor je darmen
Hvass geeft ook tips hoe je het beste voor je darmen kunt zorgen, en om je stoelgang bijvoorbeeld makkelijker te maken.
Zo is de juiste voeding belangrijk. Hij geeft zeven richtlijnen, gebaseerd op adviezen van de Deense gezondheidsdienst:
- Eet veel plantaardige producten, eet gevarieerd en niet te veel
- Eet meer groente en fruit
- Beperk vlees – kies eerder voor peulvruchten en vis
- Eet volkoren
- Kies voor plantaardige olie en magere zuivel
- Beperk zoet, zout en vet
- Drink water als je dorst hebt
Door de vezelrijke voeding kan het zijn dat je meer gasvorming ervaart en vaker naar de wc moet. Maar dat is niet per se verkeerd.
‘Het is prima als je een frequente stoelgang hebt doordat je veel vezels binnenkrijgt. Uit onderzoek blijkt dat dit de kans op dikkedarmkanker met maar liefst 50 procent verlaagt,’ aldus Hvass.
Zo raak je je ontlasting het makkelijkst kwijt
Ook voor het toiletbezoek zelf heeft hij adviezen. De positie waarin je zit, heeft namelijk grote invloed op het gemak waarmee je je ontlasting kwijtraakt.
De ideale hoogte van de toiletpot, waardoor je bekken voldoende kan worden gekanteld en je anale kanaal recht is, is 30 à 40 centimeter boven de vloer – behoorlijk laag dus. En zo zijn lang niet alle toiletpotten gemaakt.
‘Veel oudere toiletpotten, vooral in huizen uit de jaren 1950 en 1960, zijn zo’n 50 centimeter hoog, wat slecht past bij de anatomie van het bekken. In dat geval kan het slim zijn om een voetenbankje te gebruiken, om de hoek van je bekken te veranderen,’ legt Hvass uit.
Daarnaast is ook de sfeer in de toiletruimte van belang.
‘Zorg dat je rust hebt en dat de temperatuur aangenaam is. Doe de deur dicht – vooral voor je eigen bestwil,’ zegt de arts.