Je denkt er waarschijnlijk niet zo over na. Maar je oren worden continu gebombardeerd door geluidsgolven, die via je trommelvlies verder je gehoorgang in gaan, waar trilhaartjes je hersenen uiteindelijk informeren over het geluid.
Zoals alles in je lichaam is horen een ingewikkeld proces, dat een geavanceerd samenspel tussen de hersenen en allerlei kleinere onderdelen vereist. En hoewel we ons gehoor vaak voor lief nemen, blijkt uit meerdere recente onderzoeken dat het slim is om alert te zijn op veranderingen in je eigen gehoor en dat van anderen.
Er is mogelijk zelfs een verband tussen gehoorverlies op volwassen leeftijd en een verhoogde kans op dementie. Dit wordt uitgelegd door Asmus Vogel, neuropsycholoog bij het nationaal kenniscentrum voor dementie in Denemarken.
‘In Groot-Brittannië zijn meerdere grote studies gedaan naar de belangrijkste risicofactoren voor dementie, en gehoorverlies is de factor waar je het meest aan kunt doen,’ zegt hij.
Verdubbeld risico
Een van de studies verscheen afgelopen juli in het wetenschappelijke tijdschrift Alzheimer’s Association. Onderzoekers van onder meer de universiteit van Oxford selecteerden 82.039 mensen boven de 60 jaar uit de grote medische database UK Biobank.
De deelnemers deden een test waarmee hun vermogen werd onderzocht om tekstflarden op te pikken in een rumoerige omgeving. Daaruit bleek dat deelnemers met een slecht gehoor bijna twee keer zo veel kans hadden om op latere leeftijd dementie te ontwikkelen als degenen die normaal hoorden.
De onderzoekers keken ook of de verhoogde kans kon worden gelinkt aan andere factoren, zoals sociaal isolement en depressie door het gehoorverlies. Maar hiervoor was slechts beperkt bewijs.
Vermijd grote risicofactoren
De onderzoekers benadrukken dat er geen direct causaal verband kan worden gelegd, maar dat de resultaten wel overeenkomen met andere studies.
Zoals een rapport van het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift The Lancet, dat in 2017 gehoorverlies noemde als een van de negen belangrijkste vermijdbare risicofactoren voor dementie. Sindsdien zijn er nog drie risicofactoren ontdekt, wat het totale aantal belangrijke risicofactoren op 12 brengt.
De oorzaak is nog niet bekend. Maar neuropsycholoog Asmus Vogel noemt een aantal mogelijke verklaringen.
‘Het zou kunnen dat de processen die hersenen afbreken, bijvoorbeeld bij de ziekte van Alzheimer, ook het gehoor aantasten,’ legt hij uit.
‘Of misschien moet je je als je slecht hoort te veel inspannen om de wereld in je op te nemen – een beetje zoals wanneer je slecht ziet, maar geen bril draagt. En dat vraagt veel van de hersenen.’
Spreek het uit
Asmus Vogel benadrukt dat nog geen enkel onderzoek direct heeft aangetoond dat cognitieve stoornissen en dementie zijn te voorkomen door mensen bijvoorbeeld hoortoestellen te geven.
Maar volgens hem geven de recente onderzoeken wel reden om alert te zijn op kleine veranderingen bij onszelf en anderen. Want dementie en cognitieve achteruitgang zijn op dit moment onomkeerbaar.
Lees ook:
Daarom is het belangrijk om de ontwikkeling te voorkomen en te vertragen, door je gehoor te laten controleren en ervoor te zorgen dat hoortoestellen goed zijn afgesteld.
‘Het is belangrijk om mensen erop te wijzen als ze mogelijk niet goed horen, want gehoorverlies is iets waar mensen na verloop van tijd vaak aan wennen. Maar uiteindelijk kan het invloed hebben op de hersenfunctie,’ zegt hij.