Hallooo – is daar iemand? Als jij thuis een tiener hebt rondlopen en je soms moeite hebt om tot hem of haar door te dringen, dan is daar een goede verklaring voor.
Oost-Indische doofheid is namelijk niet altijd de schuld van de jongere zelf.
Dat blijkt uit een nieuw onderzoek, dat ook concludeert dat het voor de moederstem lastig is om door de barrière te dringen die in het lichaam is opgeworpen door de puberteit. En volgens de onderzoekers is dat een goede zaak.
Hersenen zijn geprogrammeerd om afstand te nemen
Vanaf 13-jarige leeftijd reageert het beloningscentrum van de hersenen namelijk minder op de stem van moeder en meer op nieuwe, onbekende stemmen.
Dit maakt deel uit van een biologisch proces dat volgens de onderzoekers bedoeld is om afstand te creëren tot de veilige omgeving van de ouders.
‘Net als baby’s weten dat ze naar hun moeder moeten luisteren, weten tieners dat ze naar nieuwe stemmen moeten luisteren,’ schrijft een van de onderzoekers, psychiater Daniel Abrams, in een persbericht.
Moeders sloegen wartaal uit
Abrams en zijn collega’s maakten MRI-scans van de hersenen van mensen tussen de 13 en 16,5 jaar om erachter te komen wat al die hormonen precies doen.
Vóór de scans maakten de wetenschappers opnamen van de moeders van de tieners die drie onzinwoorden van een kleine seconde lang uitspraken. Zo zorgden de onderzoekers ervoor dat de proefpersonen zich niet lieten afleiden door de inhoud van de boodschap.
Daarna lieten ze twee voor de tieners onbekende vrouwen dezelfde wartaal uitslaan.
De deelnemers kregen meerdere keren in willekeurige volgorde de stem van hun moeder en die van de vreemde vrouwen te horen. De tieners hoorden ook typische huisgeluiden, zoals een vaatwasser, zodat de onderzoekers konden zien hoe de hersenen daarop reageerden vergeleken met stemmen.
Onbekende stemmen activeren hersenen
Op de scans zagen de onderzoekers dat alle stemmen veel meer hersengebieden activeerden dan bij jongere kinderen van onder de 12 jaar.
Zo brachten de stemmen veel leven in de brouwerij in het gebied sulcus temporalis superior, dat belangrijke geluiden uit ruis filtert. Maar ook in de gyrus cinguli, waar de sociale intelligentie zetelt, gingen alle lampjes branden.
De hersenactiviteit nam toe naarmate de proefpersonen ouder waren. Zo veel zelfs dat de onderzoekers na een tijdje de leeftijd uitsluitend op basis van de scans konden bepalen.
Onderzoekers: Dit is een goede zaak
Het viel de wetenschappers ook op dat de nucleus accumbens, ook wel het beloningscentrum genoemd, veel actiever was als de tieners onbekende stemmen hoorden dan wanneer de stem van hun moeder klonk.
Dat gold ook voor een gebied in de zogeheten prefrontale cortex, dat onder meer sociale informatie inschat.
Het is niet voor niets dat de hersenen zich ineens aangetrokken voelen tot het onbekende. Volgens de onderzoekers hoort dat bij een gezond rijpingsproces.
‘Op een gegeven moment wordt een kind zelfstandig, en dat gaat gepaard met een biologische verandering,’ zegt de hoofdauteur van het onderzoek, Vinod Menon, hoogleraar psychiatrie en gedragswetenschap aan Stanford University.
‘Dit is wat we hebben ontdekt: een verandering die tieners helpt de wereld te verkennen en sociale banden aan te knopen buiten het gezin,’ zegt hij.