Een helder licht aan het eind van de tunnel, een terugblik op je leven in sneltreinvaart of een gevoel alsof je je eigen lichaam verlaat om er vervolgens boven te zweven.
De laatste seconden van het leven zijn altijd één groot mysterie geweest.
En we weten nog steeds niet wat er precies in je hersenen gebeurt. Maar nu hebben onderzoekers de hersenactiviteit bij een sterfgeval gedetailleerd kunnen meten.
Het blijkt dat onze hersenen een perfect georganiseerde show van chemische signalen begint zodra de laatste adem uitgeblazen is. En misschien komt het wel daardoor dat er een haast filmachtige reeks hoogtepunten van je leven aan je voorbijtrekt als je bijna doodgaat.
Tragisch toeval onthult een verborgen wereld
De onderzoekers deden deze ontdekking door een ongelukkig toeval in een ziekenhuis in Brits-Columbia (Canada). Daar kreeg een 87-jarige man een epileptische aanval na een operatie, waardoor de artsen elektroden op de hoofdhuid konden bevestigen om de elektrische signalen van de hersencellen te bestuderen via een zogeheten EEG.
Helaas verslechterde de situatie toen en overleed de man plotseling aan een hartaanval.
Daardoor hadden de artsen toegang tot een tot dan toe verborgen wereld. Want hoewel er eerder al wel simpele EEG-metingen van mensenhersenen waren gemaakt op het moment waarop leven in dood overgaat, konden ze die overgang voor het eerst zo gedetailleerd volgen.
De 87-jarige Canadese man kreeg een bloedstolsel tussen zijn schedel en hersenen nadat hij was gevallen en vervolgens een hartaanval had gekregen. Op de afbeelding zie je een CT-scan van de hersenen van de man voor de operatie (A en B) en daarna (C en D).
Hersenen spelen hoogtepunten af
Het lukte ze om maar liefst 900 seconden van de stervende hersenen op te nemen.
De metingen lieten zien hoe er 30 seconden voor en 30 seconden na de laatste hartslag een verhoogde activiteit was in de hersengolven, die samenhangen met dromen en geheugen – zogeheten gammagolven.
Hersengolven zijn de verzamelde elektrische activiteiten van de miljarden zenuwcellen in het brein. En de frequentie en sterkte van de golven vertellen ons iets over iemands mate van bewustzijn.
Die gammagolven zijn de hersengolven met de hoogste frequentie – tussen de 30 en 100 hertz. Gammagolven zijn ook de golven die onderzoekers het vaakst meten als proefpersonen in andere onderzoeken wordt gevraagd naar hun herinneringen.
Maar de elektronen vingen ook andere typen hersengolven op, zoals alfagolven. Juist de combinatie van deze twee typen golven kon volgens de onderzoekers aan het licht brengen wat er in de hersenen van de stervende man gebeurde:
‘De combinatie tussen alfa- en gammaactiviteit hoort bij het terughalen van herinningen bij gezonde proefpersonen. Daarom is het interessant om na te gaan of die activiteit een laatste “glimp van leven” kan zijn rond het tijdstip van overlijden,’ schrijven de onderzoekers in hun artikel.
Stroom van ionen zorgt voor signalen in de hersenen
Een hersencel maakt een elektrisch signaal door elektrisch geladen ionen in de cel te laten stromen. Als het signaal door de cel is gegaan, stuurt de ionenpomp de ionen er weer uit, zodat de cel een nieuw signaal kan verzenden.