Knuffel vult je lichaam met het liefdeshormoon oxytocine

Bij een lange knuffel, kus en seks vindt er een explosie van het hormoon oxytocine in het lichaam plaats. Zo bouwen we een band op, worden we gelukkig en tevreden en kunnen we stress en angst aan.

Liefde, hersenen, anatomie
© Shutterstock

Wat is oxytocine?

Oxytocine is een hormoon in het lichaam dat gevoelens van geluk en welzijn brengt en ons vermogen vergroot om sterke banden met elkaar te vormen.

Het lichaam van vrouwen heeft hogere concentraties oxytocine dan dat van mannen, en daar is een natuurlijke reden voor.

Je hoeft alleen maar naar de naam te kijken om te achterhalen hoe dat zit. Oxytocine is een samentrekking van de twee Griekse woorden ‘snel’ (oxys) en ‘geboorte’ (tocin, afgeleid van tokos).

Als vrouwen gaan bevallen, komen er grote hoeveelheden oxytocine vrij, waardoor de baarmoeder zich samentrekt. Deze functie werd al eind jaren 1920 ontdekt.

Later bleek ook dat er veel oxytocine vrijkomt als een baby de tepel van de moeder aanraakt. Dit hormoon brengt dus de melkstroom op gang als de baby borstvoeding nodig heeft.

Hoe wordt oxytocine in het lichaam gevormd?

Je kunt het niet zien, maar als je een knuffel krijgt die langer dan 20 seconden duurt, explodeert er vooral één hormoon in je hersenen: oxytocine.

De explosie begint wanneer kleine receptoren onder de huid een stroomstootje naar de hersenen sturen bij een aanraking.

Je kunt het zien als een lange lont die ontbrandt en helemaal naar boven gaat, naar de hypofyse – een klein kliertje dat wel het controlecentrum van de hersenen wordt genoemd.

De hypofyse activeert vervolgens de hypothalamus in de middenhersenen. Hier wordt oxytocine geproduceerd en in de bloedbaan afgegeven.

Illustratie van de hypofyse

Oxytocine wordt geproduceerd in de hypothalamus in de middenhersenen. De hypofyse, een kliertje dat fungeert als controlecentrum van de hersenen, scheidt het uit in de bloedbaan.

© Sundhed.dk / Birgitte Lerche-Barlach 2018

Het hormoon zit maar heel kort in het bloed. Dit komt omdat oxytocine een snelle halveringstijd heeft.

Maar het is lang genoeg om twee knuffelaars een gevoel van geluk, welzijn en verbondenheid met elkaar te geven.

Studies tonen ook aan dat de afgifte van oxytocine in de hersenen waarschijnlijk toeneemt naarmate we ouder worden.

Waarom wordt het het liefdeshormoon genoemd?

Oxytocine komt vrij als we knuffelen, elkaars hand vasthouden of huid-op-huidcontact hebben tijdens de seks.

Het aanraakhormoon speelt een belangrijke rol in het vermogen van mensen en andere zoogdieren om hechte en liefdevolle relaties en emotionele banden met elkaar aan te gaan.

Daarom wordt oxytocine ook wel het liefdeshormoon genoemd.

Onderzoek duidt erop dat oxytocine ook helpt om de aantrekkingskracht op de partner met wie je bent te vergroten.

Knuffelende chimpansees

Oxytocine komt onder meer vrij bij een lange knuffel. En niet alleen mensen profiteren van het ‘liefdeshormoon’, ook andere zoogdieren, zoals chimpansees, baden in oxytocine als ze elkaar omhelzen of aanraken.

© Shutterstock

In een onderzoek uit 2013, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences, moesten mannen het hormoon oxytocine opsnuiven, zodat het in hun bloed belandde.

Hierbij bleek dat de mannen, die allemaal een vaste relatie hadden, zich meer aangetrokken voelden tot hun partner dan tot andere vrouwen.

Dit was te zien aan een verhoogde activiteit in het beloningssysteem van de hersenen wanneer de mannen naar foto’s van hun partner keken.

Bij het onderzoek waren alleen mannen betrokken, maar voor vrouwen zou het waarschijnlijk niet veel anders uitpakken.

Welk effect heeft oxytocine op de geestelijke gezondheid?

Oxytocine is niet alleen belangrijk voor ons liefdesleven en sociale banden.

Uit onderzoek blijkt dat oxytocine een positief effect kan hebben op de geestelijke gezondheid en het welzijn.

Het liefdeshormoon kan stress en angst verminderen doordat het gevoelens van geluk, tevredenheid en ontspanning vergroot.

Om dit te kunnen begrijpen, kijken we eerst nader naar het zogeheten autonome zenuwstelsel.

Het lichaam bestaat uit verschillende zenuwstelsels, en het autonome is datgene waar je geen controle over hebt en dat wordt beheerst door je gevoel.

Daarbinnen onderscheiden we het sympathische en het parasympathische zenuwstelsel.

Het sympathische zenuwstelsel reageert op acute situaties, de zogeheten vecht- of vluchtreactie, die het lichaam op scherp zet en het aantal stresshormonen in het lichaam verhoogt.

Het parasympathische zenuwstelsel is juist actief als het lichaam in rust is en zich herstelt. Een van de functies ervan is om het sympathische zenuwstelsel te kalmeren en het lichaam te ontspannen.

Wanneer na een knuffel of een kus oxytocine vrijkomt, wint het parasympathische deel van de hersenen doorgaans de ‘strijd’ van het sympathische zenuwstelsel, waardoor het stressniveau afneemt.

Oxytocine kan werken als tegengif voor stress

Oxytocine kan fungeren als het lichaamseigen tegengif tegen stress, zo blijkt uit onderzoek.

© Shutterstock

En oxytocine heeft nog meer positieve effecten.

Uit een studie van het Centre for Music and Brain van de Deense universiteit van Aarhus, gepubliceerd in het tijdschrift Scientific Reports, blijkt dat we dankzij dit hormoon beter in de maat kunnen spelen met andere mensen.

‘Uit onze experimenten bleek dat de mensen die oxytocine hadden gekregen beter synchroon speelden. Ze klapten gewoon beter in de maat,’ zei professor Peter Vuust van het onderzoek.