5 mythen over intelligentie: ‘Mannen zijn beter in wiskunde’

MYTHE 1: ‘Je erft je IQ van je ouders.’

Worden we geboren met een schone lei van waaruit we onze intelligentie creëren, of hebben we ons IQ te danken aan onze ouders? Wetenschappers weten het wel.

Uit vele studies waarin het IQ van broers en zussen en vooral tweelingen vergeleken wordt, blijkt dat intelligentie grotendeels erfelijk is. Broers en zussen hebben opvallend vergelijkbare intelligentieniveaus, zelfs als ze in heel andere milieus zijn opgegroeid.

Onderzoekers schatten dat tot 80 procent van onze intelligentie erfelijk is. En ze hebben genen gevonden die bijdragen aan intelligentie – waaronder genen die de celgroei in embryohersenen regelen.

Toch bepalen de genen niet helemaal je lot. Je kunt je intelligentie verhogen door te lezen en te leren.

Een groot onderzoek duidt erop dat je je IQ met één tot vijf punten kunt verhogen voor elk jaar dat je blijft leren. Het effect lijkt het grootst te zijn in je jonge jaren, maar waarschijnlijk houdt het een leven lang aan.

MYTHE 1 IS: DEELS WAAR

MYTHE 2: ‘Luie mensen zijn dom.’

Luie mensen lijken onverschillig, niet vooruit te branden – en een beetje dom. Maar dat zijn ze niet per se, blijkt uit een Amerikaanse studie.

De onderzoekers gaven een aantal studenten vragenlijsten en bepaalden hoeveel ze in een week bewogen. Er bleek een verband te zijn tussen weinig beweging en plezier in het oplossen van ingewikkelde vraagstukken, en dat laatste heeft te maken met sterke mentale vermogens.

Dus luiheid kan het gevolg zijn van een verlangen om diep – en intelligent – na te denken over kwesties die zich aandienen.

En goed nieuws voor luie mensen is dat ontspanning in de vorm van een middagdutje goed is voor het intellect. Experimenten tonen bijvoorbeeld aan dat je hersenen ’s avonds beter werken als je een overdag een uiltje hebt geknapt.

De onderzoekers [wijzen er echter op] dat lichaamsbeweging onder meer belangrijk is om het risico op dementie te verminderen, dus als je je intelligentie op peil wilt houden, moet je af en toe van de bank af komen.

MYTHE 2 IS: ONWAAR

MYTHE 3: ‘De hersenomvang doet er niet toe.’

Als je een groot hoofd hebt, lees dan even verder. Studies tonen aan dat mensen met een groot hoofd grote hersenen hebben én hoger scoren op intelligentietests dan mensen met een kleine schedel. Waarschijnlijk staat een groter aantal hersencellen voor meer rekenkracht.

Er zijn echter uitzonderingen. Zo zijn de meeste wetenschappers het erover eens dat vrouwen en mannen even intelligent zijn, al hebben mannen grotere hersenen. Volgens sommige onderzoekers compenseren vrouwen hun kleinere aantal hersencellen met bijvoorbeeld sterkere verbindingen tussen de twee hersenhelften.

De hersengrootte is vooral genetisch bepaald, maar niet helemaal; zo blijkt uit onderzoek dat kinderen die in hun eerste vijf levensjaren actief en ondersteunend onderwijs volgen, 10 procent grotere hersenen kunnen krijgen dan andere kinderen. En beweging in de kindertijd kan bijdragen aan de hersengroei.

MYTHE 3 IS: ONWAAR

MYTHE 4: ‘IQ is een goede maatstaf voor intelligentie.’

Een traditionele IQ-test meet je wiskundig en ruimtelijk inzicht en je logisch denkvermogen, en bijna 70 procent van ons scoort tussen de 85 en 115. Bij die score ben je normaal begaafd.

Maar de IQ-test kent een aantal zwakke punten. Zo kunnen de vragen door het ontwerp van de test lastig te begrijpen zijn voor mensen uit bepaalde culturen. En stress of een gebrek aan motivatie beïnvloedt het resultaat.

Bovendien menen sommige onderzoekers dat ook sociale vaardigheden en muzikaliteit tot intelligentie gerekend moeten worden – bekwaamheden die niet worden gemeten in een IQ-test.

Niettemin erkennen onderzoekers dat een IQ-test een waardevol hulpmiddel kan zijn. En een hoge score op een IQ-test heeft gevolgen voor de praktijk. Zo kan slechts één extra IQ-punt je levensinkomen gemiddeld met 2,4 procent verhogen.

MYTHE 4 IS: DEELS WAAR

MYTHE 5: ‘Mannen zijn beter in wiskunde.’

Mannen hebben 23 miljard hersencellen in de hersenschors, en vrouwen 19 miljard. Daarbij hebben onderzoekers verschillen in hersenstructuur tussen de seksen gevonden. Maar wat betekent dit voor de intelligentie?

Uit een groot onderzoek bleek in 2017 dat mannen gemiddeld 3,75 punten hoger scoren in IQ-tests dan vrouwen. Andere studies duiden erop dat mannen een beter ruimtelijk inzicht hebben en dat vrouwen taliger zijn.

Volgens veel onderzoekers is het verschil tussen de seksen echter een stuk kleiner dan gedacht. Ze rekenen onder andere af met het hardnekkige idee dat mannen beter zijn in wiskunde dan vrouwen.

Een Amerikaanse analyse waarbij 7 miljoen middelbare scholieren betrokken waren, vond geen verschil in de prestaties van jongens en meisjes op wiskunde-examens.

Andere studies hebben ontdekt dat jongens het op sommige tests iets beter doen – maar het verschil kan aan iets anders te wijten zijn.

Experimenten tonen aan dat vrouwen het slechter doen op een test als ze van tevoren te horen krijgen dat mannen beter zijn in wiskunde. Dus juist de mythe van de rekencapaciteiten van mannen kan vrouwen neerhalen.

Bovendien blijken ouders en leraren jongens vaak meer dan meisjes te steunen bij het ontwikkelen van wiskundige vaardigheden.

Ten slotte is de opvatting dat mannen beter rekenen er ook deels aan te wijten dat mannen hun intellectuele capaciteiten in het algemeen overschatten, terwijl vrouwen die van zichzelf onderschatten.

MYTHE 5 IS: OVERWEGEND ONWAAR