Je geheugen krijgt nooit rust. Het vertelt je waar je net geweest bent en waar je op weg naartoe bent.
Verder helpt het je specifieke herinneringen terug te halen, zoals een gesprek dat je een paar dagen geleden met een vriend had, waardoor je weer aan een andere gebeurtenis denkt, die vlak daarna plaatsvond.
Zo werkt ons geheugen: het is een netwerk van allerlei herinneringen die op tal van manieren met elkaar verbonden zijn. Er zitten dus geen laatjes met losse gebeurtenissen in je hoofd.
En dat vermogen om te jongleren met herinneringen raken we met de leeftijd kwijt. Daar willen de auteurs van een nieuw onderzoek iets aan doen.
Ze ontdekten dat een bekend middel waarmee hiv behandeld wordt, ook het geheugen bij muizen herstelt, en misschien uiteindelijk ook wel bij de mens.
Microscopische schurk verzwakt het geheugen
Om te begrijpen hoe de onderzoekers het geheugen van muizen weer aan de praat kregen, moeten we eerst inzoomen op het binnenste van het lichaam.
Onze cellen zijn bedekt met verschillende moleculen, zogeheten receptoren, die als een soort toegangspoort van de cel dienen.
In het nieuwe onderzoek richtten de wetenschappers van de University of California zich op de receptor CCR5, die op hersencellen zit.
Uit eerder onderzoek was al gebleken dat de hoeveelheid CCR5 in het geheugencentrum toeneemt als je ouder wordt, en dat dat het vermogen om verbanden te leggen tussen herinneringen aantast.
En er is zelfs al een goedgekeurd geneesmiddel verkrijgbaar dat juist CCR5-moleculen blokkeert. Dit medicijn heet maraviroc en wordt nu gebruikt om te voorkomen dat het hiv-virus de immuuncellen binnendringt.
Daarom wilden de onderzoekers weten of het middel ook effect had op het geheugen van muizen.
Het medicijn maraviroc is goedgekeurd als middel tegen hiv door de Amerikaanse zorgautoriteit FDA. Het geneesmiddel (roze) bindt zich aan CCR5-receptoren (blauw), waardoor het hiv-virus (grijs) dat niet meer kan doen. Zo wordt het uit de immuuncellen gehouden.
Onderzoekers: Schaal kan worden vergroot
Bij de nieuwe proef zagen de onderzoekers dat maraviroc de CCR5-moleculen blokkeerde en de proefdieren beter in staat stelde om herinneringen aan één kooi te koppelen aan een andere kooi.
Volgens de wetenschappers blijkt hieruit dat maraviroc wellicht ingezet kan worden om leeftijdsgebonden geheugenverlies op grotere schaal aan te pakken.
De volgende stap is nu om de eerste klinische proeven met mensen te doen om erachter te komen of het middel de vroegste tekenen van geheugenverlies kan bestrijden – of zelfs wegnemen.