Je kent het waarschijnlijk wel: je moet zoeken naar een woord waar je even niet op kunt komen.
Stel je voor dat dit gebeurt met allerlei woorden, telkens als je een zin probeert te vormen.
Zo kan het leven eruit zien van iemand met de hersenaandoening afasie, die vaker voorkomt dan bijvoorbeeld Parkinson of MS, maar die slechts bij 9 procent van de bevolking bekend is.
Maar wat zijn de symptomen? En moet je bang zijn als je niet op een woord kunt komen? Lees de antwoorden hier.
‘Onze geliefde Bruce heeft gezondheidsproblemen en kreeg onlangs de diagnose afasie, wat zijn cognitieve vermogens aantast.’ Zo schreef de ex-vrouw van de acteur, Demi Moore, in een bericht op Instagram. De post is ook ondertekend door Bruce Willis’ huidige vrouw Emma Heming (foto) en hun twee kinderen. De familieleden van de acteur hebben de oorzaak van de afasie nog niet bekendgemaakt.
Eén woord zet de hersenen aan het werk
Telkens als je een woord moet zeggen, komt er een zeer complexe kettingreactie op gang in je hersenen – zonder dat je er zelfs maar bij nadenkt.
Je moet bijvoorbeeld gedachten in woorden omzetten, onthouden hoe het woord klinkt en een ingewikkeld plan maken voor hoe je het woord zegt.
En ten slotte zet het zogeheten bewegingscentrum van de hersenen een reeks spieren in je mond en keel in werking die het woord uitspreken.
Maar bij mensen met afasie zijn er een of meer schakels van de kettingreactie in de war. Ze verliezen het vermogen om te spreken en soms om gesproken taal te verstaan. Het woord afasie is dan ook Grieks voor ’geen taal’.
Afasie heeft echter niets te maken met intelligentie, zoals sommige mensen denken.
Afasie beïnvloedt mensen verschillend
Geen twee mensen worden op dezelfde manier door afasie getroffen. Maar de aandoening ontstaat wanneer de gebieden van onze hersenen die bij taal betrokken zijn, worden aangetast.
Zo is er een klein centrum in de hersenschors, het gebied van Broca, dat meestal in de linkerhersenhelft zit en van cruciaal belang is voor het vermogen om te spreken.
Het gebied van Broca in de hersenen is een van de hersencentra die verband houden met zowel taal als muziek.
Mensen met een aangetast gebied van Broca laten soms woorden weg. Maar ze kunnen wel korte, betekenisvolle zinnen maken, zoals ‘Wil je wat eten?’ Ze kunnen meestal ook anderen begrijpen.
VIDEO: Bekijk iemand met afasie van Broca
Afasie kan ook veroorzaakt worden door schade aan een centrum achter in de hersenen, het gebied van Wernicke.
Mensen met een aangetast gebied van Wernicke praten vaak in lange maar onbegrijpelijke zinnen, waarbij ze overbodige woorden gebruiken of nieuwe verzinnen. Ze begrijpen vaak ook niet wat anderen zeggen.
De ernstigste vorm van afasie tast meerdere hersengebieden tegelijk aan en heet globale afasie. Hierbij kunnen patiënten ernstige moeite hebben met zowel spreken als verstaan.
VIDEO: Bekijk iemand met afasie van Wernicke
Logopedie herstelt de hersenen
De meest voorkomende oorzaak van afasie is een hersenbloeding, maar ook zwellingen door tumoren, ongelukken en hersenziekten zoals dementie kunnen de spraakcentra van de hersenen aantasten.
Bij dementie kan de taalstoornis in de loop van de tijd verergeren, maar achteruitgang kan voorkomen worden met oefeningen.
Meestal is er echter één gebeurtenis in de hersenen waardoor mensen afasie krijgen.
De taalstoornis zelf kan van voorbijgaande aard zijn, en sommige patiënten herstellen volledig zonder hulp.
Maar de meeste mensen met afasie zullen met een of andere vorm van taalstoornis blijven kampen na bijvoorbeeld een beroerte.
Het goede nieuws is dat logopedie vaak kan helpen om de verbindingen in de beschadigde hersengebieden te herstellen, waardoor de taalstoornissen verminderen.