Het kan in vrijwel elk orgaan ontstaan en is met 9,6 miljoen doden per jaar de op een na belangrijkste doodsoorzaak ter wereld. Kanker neemt wereldwijd toe en legt een enorme druk op patiënten, hun familie en de gezondheidszorg.
Daarom willen wetenschappers dolgraag begrijpen wat er precies misgaat in het lichaam, zodat ze nieuwe manieren kunnen vinden om deze oude ziekte te bestrijden.
Nu hebben onderzoekers van de Harvard Medical School een kankerverwekkend mechanisme ontdekt dat we nog niet kenden. Hun studie is gepubliceerd in Science.
De doorbraak ontstond toen Harvard-wetenschapper Megan Insco bij haar onderzoek naar zebravissen ontdekte dat het gen CDK13 werkt als een tumoronderdrukker.
Veranderingen in dit gen lijken de ontwikkeling van een bepaald type huidkanker, melanoom, te stimuleren, dat zich naar andere gebieden in het lichaam kan verspreiden.
Toen Megan Insco en haar collega’s de resultaten vergeleken met kanker bij mensen, troffen ze bij 21 procent van de onderzochte melanomen mutaties aan in CDK13 of in de eiwitten die bij het gen betrokken zijn.
Een kapotte stofzuiger
De oorzaak ligt waarschijnlijk in de taak van het gen in het lichaam. Want bij nadere bestudering zagen de onderzoekers dat CDK13 onderdeel is van een soort opruimingssysteem in de cellen, dat zorgt dat kapotte overbrengers van genetische informatie, RNA-moleculen, worden verwijderd.
Maar de mutaties in het gen lijken de opruimwerkzaamheden stil te leggen.
‘Er zijn honderden stappen bij het maken van RNA’s, en soms gaat het mis,’ zegt Megan Insco in een persbericht.
‘Zulke fouten worden gewoonlijk verwijderd. Maar hier zagen we dat de cel ze niet opruimde. De stofzuiger was kapot, waardoor de RNA’s zich ophoopten.’
Het inzicht in de kleine mechanismen die kanker veroorzaken, is belangrijk, maar het is slechts een beginstap.
De onderzoekers willen nu kijken of ze potentiële nieuwe behandelingen kunnen ontwikkelen die zich richten op het voorkomen van mutaties in het CDK13-gen.