Gids: Zo overleef je in de mensenzee
Elk jaar worden mensen doodgedrukt bij drukke evenementen als voetbalwedstrijden of concerten. Gelukkig heb je in een mensenzee genoeg mogelijkheden om een levensbedreigende situatie te voorkomen. Volg gewoon deze simpele tips.
Inhoud
Jaarlijks sterven circa 380 mensen doordat ze verdrukt worden in mensenmassa’s – meestal tijdens grote evenementen als festivals of sportwedstrijden.
De oorzaak van deze ongelukken ligt niet in paniek of irrationeel gedrag, maar in simpele natuurkundewetten die in werking treden wanneer veel mensen op een klein oppervlak bijeen zijn.
Gelukkig kun je tijdens een groot evenement veel doen om een gevaarlijke situatie te voorkomen. Hier zijn vijf wetenschappelijk onderbouwde tips die mogelijk je leven kunnen redden.
Armslag
Vlucht bij nauw contact
Effect: Je voorkomt dat je vast komt te zitten in een mensenzee.
Waarom?
Deskundigen hebben berekend hoe snel mensen bewegen en hoeveel ruimte een gemiddelde persoon inneemt, en adviseren als vuistregel een gemiddelde van 2,5 mensen per vierkante meter voor bijvoorbeeld concerten.
Met die capaciteit kan het publiek nog wegkomen. De aanbevelingen lopen echter uiteen – zo is er een groot verschil tussen een familievoorstelling en een heavymetalconcert. Er mogen echter nooit meer dan drie à vier personen per vierkante meter zijn.
Hoe?
Let op gevaar en reageer erop. Als je als concertganger geen fysiek contact hebt met de mensen om je heen, is de dichtheid van het publiek waarschijnlijk nog geen drie mensen per vierkante meter.
Maar als je steeds tegen mensen opbotst, zijn er misschien vier à vijf mensen per vierkante meter – je bent dan niet in acuut gevaar, maar moet wel overwegen weg te gaan. Als je je handen niet vrij kunt bewegen en moeilijk je gezicht kunt aanraken, is het te druk en loop je gevaar.
Balans
Bewaar je evenwicht
Effect: Je voorkomt een massale valpartij.
Waarom?
Studies over rampen door drukte laten duidelijk zien dat mensenmassa’s gevaarlijk worden bij zes tot zeven mensen per vierkante meter. Het fysieke contact in de menigte wordt dan zo intens dat zelfs de geringste beweging zich als een rimpeling door de mensenzee verspreidt.
Mensen verliezen de controle over hun eigen lichaam en tollen hulpeloos rond. Als één iemand valt, kan dat al een domino-effect teweegbrengen en ontstaat er een massale valpartij.
Hoe?
Als je gevangen zit in een dichte, golvende menigte zonder dat je weg kunt, concentreer je dan volledig op je evenwicht. Als mensen om je heen beginnen te vallen, kan de een de ander meenemen door de druk van buitenaf.
Als je eenmaal gevallen bent, loop je het risico om onder de voet gelopen te worden. Ga in dat geval in de foetushouding liggen, dat wil zeggen op je zij met een gebogen rug en je knieën opgetrokken tot aan je borst, zodat je borst zoveel mogelijk beschermd is.
Beweging
Volg de stroom en help anderen
Effect: Je redt mensenlevens.
Waarom?
Media die verslag doen van ongelukken en rampen bij bijvoorbeeld concerten, reppen vaak van paniek, maar bij studies van rampen van verschillende grootte en aard is vastgesteld dat de betrokkenen doorgaans verstandig en beheerst handelen en zelfs elkaar helpen – dus zonder in paniek te raken.
De ervaring met rampen leert dat mensen in een menigte saamhorig zijn en dat alle betrokkenen elkaar een helpende hand willen toesteken, ook vreemden.
Hoe?
Als je verdrongen wordt, probeer je natuurlijk om de druk te weerstaan. Maar als je in een menigte wordt samengedrukt, is het een verspilling van kostbare energie om terug te vechten – dus ga met de stroom mee en probeer je evenwicht te bewaren.
Dit geldt niet als je bijvoorbeeld tegen een muur of een hek wordt gedrukt – hierbij loop je het risico doodgedrukt te worden, dus dan gaat het erom weg te komen. Onthoud ook altijd dat je niet alleen bent, dus help de mensen om je heen zo veel mogelijk.
Ademhaling
Wees zuinig met zuurstof
Effect: Je voorkomt zuurstoftekort in de hersenen.
Waarom?
Veruit de meeste dodelijke ongelukken in een menigte worden veroorzaakt door verstikking, dus een belemmerde ademhaling. In een menigte loop je het risico dat je longen worden samengedrukt en je niet meer kunt ademen.
Wanneer de zuurstoftoevoer naar het bloed vermindert of stopt, komen de weefsels zuurstof tekort en kunnen de cellen niet meer functioneren. De hersenen zijn zeer gevoelig voor zuurstoftekort en de situatie kan binnen enkele minuten tot de dood leiden.
Hoe?
Zuurstof is je kostbaarste bron, dus als je je in een drukke mensenzee bevindt, is het essentieel om er zuinig mee om te springen. Probeer je ademhaling te beheersen en rustig te houden, en verbruik geen onnodige zuurstof door te schreeuwen en te roepen.
Als je voelt dat de druk op je lichaam toeneemt, houd dan je armen beschermend voor je borst omhoog. Deze houding geeft je een paar centimeter ruimte rond je ribben en longen, waardoor je makkelijker kunt ademen.
Onderbreking
Stop het feest
Effect: Je voorkomt de ramp.
Waarom?
De ervaring met talloze grote evenementen leert dat rampen voorkomen kunnen worden als het personeel ingrijpt bij het geringste vermoeden van gevaar. Als er bijvoorbeeld chaos in het publiek is of concertgangers tot het podium doordringen, is het belangrijk om meteen de rust te herstellen.
Dit kan door de lichten aan te doen, het concert te stoppen of de artiest een rustig nummer te laten spelen om de menigte te laten kalmeren.
Hoe?
Als je wilt voorkomen dat je vast komt te zitten in de menigte, blijf dan aan de rand van het publieksgebied. Maar als je je al midden in de menigte bevindt en je onveilig voelt, neem dan onmiddellijk contact op met de beveiligers. Je kunt ook proberen de aandacht van de artiest te trekken, bijvoorbeeld met gebaren.
Zo stopte zangeres Billie Eilish tijdens een concert in de VS in 2022 haar optreden toen ze merkte dat iemand uit het publiek last had van kortademigheid. Toen het weer beter ging met de fan, hervatte Eilish het concert.