‘Hoop je op een jongen of meisje?’
Dat is een vraag die veel aanstaande ouders krijgen – en vaak hebben mensen inderdaad een voorkeur.
Dat is in verschillende onderzoeken aangetoond.
Nu hebben onderzoekers een nieuwe ivf-behandeling ontwikkeld waarmee aanstaande ouders hun wens kunnen laten uitkomen.
De techniek, die het geslacht van de baby kan bepalen, werkt in bijna 80 procent van de gevallen, blijkt uit resultaten gepubliceerd in het tijdschrift PLOS One.
Dat ouders het geslacht van hun toekomstige kind kunnen kiezen is niet nieuw, maar de behandelingsmogelijkheden zijn controversieel en slechts in enkele landen legaal, waaronder Cyprus, Georgië en Dubai.
Bij geslachtsselectie worden tegenwoordig meestal meerdere eicellen van de moeder gerijpt met een medische hormoonbehandeling en vervolgens bevrucht in reageerbuisjes.
Daarna worden er biopten van de bevruchte eicellen genomen om het geslacht te bepalen en wordt er een eicel van het gewenste geslacht in de baarmoeder van de vrouw geplaatst.
Verschillende dichtheden
De techniek wordt vaak als onethisch beschouwd omdat de overtollige bevruchte eicellen worden weggegooid.
Maar de nieuwe techniek is anders. Onderzoekers selecteren het geslacht namelijk al in het zaadcelstadium.
Aan de dichtheid van de spermacellen is te zien of ze een X-chromosoom (voor een meisje) of een Y-chromosoom (een jongen) bevatten.
Chromosomen bepalen het geslacht
1. Geslachtschromosomen zijn verschillend
Chromosomen zijn structuren in de celkern waar genen in zitten. Elke cel heeft 23 paar chromosomen, en een van die paren zijn de geslachtschromosomen, X en Y. Vrouwen hebben XX, en mannen XY.
2. Celdeling chromosomen
Wanneer de testikels en eierstokken geslachtscellen vormen, worden de chromosoomparen gesplitst. Alle eicellen bevatten één X-chromosoom, en de zaadcellen dragen een X- of Y-chromosoom.
3. Zaadcel bepaalt het geslacht
Als een zaadcel met een X-chromosoom de eicel binnendringt, wordt een XX-chromosomenpaar gevormd en wordt de baby een meisje. Is dat een Y-chromosoom, dan wordt het een jongen met XY-chromosomen.
Dit komt omdat zaadcellen met een X-chromosoom iets zwaarder zijn dan zaadcellen met een Y-chromosoom.
80 procent kreeg zijn wens
Aan het onderzoek namen 1317 stellen deel die in twee groepen werden verdeeld. Er waren 1212 stellen in de controlegroep die geen voorkeur hadden. 105 stellen kregen een behandeling volgens de nieuwe techniek.
Volgens de studie wilden 59 stellen een meisje – en met de techniek van de onderzoekers kreeg 79,1 procent van deze stellen een vrouwelijk embryo. Dit resulteerde in de geboorte van 16 gezonde meisjes.
46 stellen gaven de voorkeur aan een jongen, en bij 79,6 procent van hen ging hun wens in vervulling – er werden 13 gezonde mannelijke baby’s geboren.
De onderzoekers omschrijven de nieuwe techniek zelf als veilig, effectief, goedkoop en ethisch verantwoord. Niet al hun wetenschappelijke collega’s zijn het echter eens met die laatste stelling.
In een gesprek met persbureau PA zei dr. Channa Jayasena van het Imperial College London ‘verontrust’ te zijn dat de behandeling mogelijk wijdverbreid kan worden.
Hij vreest onder meer voor de maatschappelijke gevolgen als stellen ervoor kiezen kinderen te krijgen op basis van hun geslacht, en hij wijst op het risico dat het een hellend vlak wordt voor ouders die andere lichamelijke kenmerken van hun kinderen willen manipuleren.