Wat is heroïne?
Heroïne valt onder de opiaten. Die worden gewonnen uit het sap van de opiumpapaver en hebben een pijnstillend effect op ons centrale zenuwstelsel.
Het sap van de opiumpapaver bevat circa 10 procent morfine, en door toevoeging van azijnzuur wordt het omgezet in heroïne.
Afghanistan neemt circa 90 procent van alle illegaal geproduceerde opium en heroïne ter wereld voor zijn rekening. De opiumpapaver is goed voor 60 tot 70 procent van het Afghaanse bruto binnenlands product.
Heroïne is er in verschillende vormen. Witte heroïne is een poeder dat gesnoven of ingespoten wordt, terwijl bruine heroïne gerookt of opgelost in zuur en dan geïnjecteerd kan worden.
Als heroïne op straat verkocht wordt, is het vaak vermengd met andere, onbekende stoffen. De gebruiker weet dus nooit precies wat hij of zij inneemt of hoe het middel gemaakt wordt, en dat kan uiteindelijk fataal zijn.
Volgens een VN-rapport zijn opiaten als heroïne mogelijk verantwoordelijk voor tweederde van alle drugsdoden in de wereld.
Wat doet heroïne met het lichaam?
Heroïne vertraagt lichaam en hoofd
Heroïne bindt zich aan opiaatreceptoren in het centrale zenuwstelsel, wat bij de gebruiker een onmiddellijke roes teweegbrengt. De high duurt een paar minuten, waarna alle lichaamsfuncties verslomen.
De spieren ontspannen zich, het bewustzijnsniveau neemt af en de pupillen worden klein. Heroïne heeft ook een dempend effect op het ademhalingscentrum van de hersenen, en bij een hoge dosis kan de gebruiker door verstikking sterven omdat de ademhaling stopt.
Na vier tot zes uur houdt de heroïne op te werken en wordt het lichaam overmand door nare ontwenningsverschijnselen als maagpijn, misselijkheid, hartkloppingen, koude rillingen en koorts.
Een heroïne-injectie kan bloedvaten beschadigen en het lichaam besmetten met ernstige ziekten als hepatitis en hiv.
Heroïne-epidemie teistert vakantieparadijs
De Afrikaanse eilandstaat de Seychellen heeft te maken met een heroïne-epidemie.
Op een bevolking van 95.000 zijn er 5000 à 6000 heroïneverslaafden. De Seychellen hebben daarmee het hoogste percentage heroïnegebruikers ter wereld.
Een van de redenen voor het grote aantal verslaafden is dat de nieuwe smokkelroutes van en naar Oost-Afrika langs de Seychellen lopen. De Seychellen zijn vooral zo moeilijk op drugs te controleren omdat de natie uit maar liefst 115 eilanden bestaat.
Heroïne vindt dus makkelijk zijn weg naar de Seychellen, en omdat de eilandstaat door de grote toeristenindustrie ook een enorme koopkracht heeft, kan de bevolking zich meer veroorloven dan de bevolking van de meeste andere landen in Afrika.
De autoriteiten hebben de noodtoestand voor de volksgezondheid afgekondigd en er worden de laatste jaren miljoenen dollars uitgegeven om de trend te keren.
Noelle Gonthier van de hulporganisatie CARE wil vooral kinderen benaderen om heroïne van het vakantieparadijs te kunnen weren.
‘Soms zien we kinderen uit verslaafde gezinnen op hun vierde of vijfde al spelen dat ze heroïne nemen. De uitdaging voor ons is hen te laten inzien dat wat zij als normaal beschouwen helemaal niet normaal is,’ zegt ze.
Heroïne is uiterst verslavend omdat de drug, zoals alle verdovende middelen, het beloningscentrum in de hersenen activeert door enorme hoeveelheden dopamine vrij te maken. Dit geeft een gevoel van geluk en euforie, dat de gebruiker daarna blijft najagen.
Er treedt echter gewenning op, waardoor verslaafden de dosis heroïne voortdurend moeten verhogen om een effect te bereiken. De zwaarst verslaafden nemen de drug daarom meerdere malen per dag.
Wanneer werd heroïne uitgevonden?
Heroïne verkocht als wondermiddel
Heroïne werd uitgevonden in 1874 toen de Britse scheikundige Charles Romley Alder Wright morfine mengde met verschillende zuren om een nieuw medicijn te maken. Toen hij morfine enkele uren met azijnzuur had gekookt, ontstond er een krachtiger versie van, diacetylmorfine.
Wright testte het middel op zijn hond, maar toen die hevig begon te braken, schoof hij zijn uitvinding terzijde.
Ruim 20 jaar later werd heroïne een bestseller bij Bayer, een Duits farmaceutisch bedrijf dat pijnstillers maakt. Geïnspireerd door Wrights proeven met synthetische medicijnen begonnen het hoofd van de afdeling farmacologie, Heinrich Dreser, en zijn medewerker Felix Hoffmann diacetylmorfine na te maken.
Mede dankzij de Duitse scheikundige Heinrich Dreser werd heroïne eind 19e eeuw in apotheken verkocht. Hier is hij (tweede van rechts) te zien in zijn laboratorium.
Hoffmann slaagde daarin en wist tijdens het proces zelfs een nieuwe pijnstillende stof te maken: aspirine.
Heinrich Dreser testte diacetylmorfine op zijn werknemers, en toen een van hen beschreef dat hij zich door de drug heroisch voelde (Duits voor ‘verheven’), noemde Dreser de stof heroïne.
‘Heroïne is geweldig,’ verklaarde de directie van Bayer trots toen ze het nieuwe geneesmiddel op de markt bracht als een effectief middel tegen pijn, hoofdpijn en algehele malaise, en zelfs als hoestsiroop voor kinderen.
Mede dankzij de Duitse scheikundige Heinrich Dreser werd heroïne eind 19e eeuw in apotheken verkocht. Hier is hij (tweede van rechts) te zien in zijn laboratorium
Op een gegeven moment besefte Bayer echter dat heroïne veel verslavender was dan aspirine, en in 1913 staakte het bedrijf de productie.
Pas in de jaren 1920 werd heroïne verboden in landen als Groot-Brittannië en de VS.
Portugal omarmt heroïne
In 2001 was Portugal het eerste land ter wereld dat het bezit van heroïne en andere harddrugs uit de criminele sfeer haalde.
Het bezit van een dosis drugs voor niet meer dan tien dagen heeft daardoor geen strafrechtelijke gevolgen.
In het geval van heroïne is de limiet 1 gram. Wie betrapt wordt met heroïne die binnen deze grens valt, krijgt geen gevangenisstraf. Een arts, een advocaat en een maatschappelijk werker moeten beoordelen of die persoon zorg nodig heeft.
Uit cijfers van het Europees Waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaving bleek dat het aantal drugsgebruikers na de hervorming van 2001 licht steeg, maar dat het cijfer sindsdien weer is gedaald tot een lager niveau dan daarvóór.
Hoe wordt heroïneverslaving behandeld?
Heroïnevaccin mogelijk op komst
De behandeling van heroïneverslaving heet substitutietherapie en houdt in dat de heroïne vervangen wordt door pijnstillers als methadon en buprenorfine, die een vergelijkbaar effect hebben – maar zonder de high en ontwenningsverschijnselen.
Op deze manier kunnen heroïnegebruikers hun verslaving langzaam afbouwen en er ten slotte van afkomen.
In 2018 kwam er een nieuw type medicijn, Buvidal. In tegenstelling tot eerdere vormen van therapie, waarbij dagelijks tabletten moeten worden ingenomen, hoeft Buvidal slechts eens per maand in de huid geïnjecteerd te worden.
Onderzoekers hebben ook geprobeerd een vaccin tegen heroïneverslaving te maken. Dit vaccin bevat een klein deel van het heroïnemolecuul, dat het immuunsysteem ertoe aanzet om antistoffen tegen heroïne te produceren.
De antistoffen herkennen de heroïnemoleculen onmiddellijk als ze in het lichaam opduiken en neutraliseren ze voordat ze de hersenen bereiken. Daardoor krijgt de gebruiker geen roes.
Het vaccin is met succes op dieren getest en het is niet bekend wanneer de eerste proeven op mensen volgen.