Wat is cafeïne?
Cafeïne is een chemische stof die, samen met nicotine en morfine, tot de groep van de alkaloïden behoort. Deze drie stoffen hebben allemaal een stimulerend effect op het centrale zenuwstelsel.
Cafeïne zit in meer dan 60 plantensoorten, waaronder:
- Koffiebonen
- Kolanoten
- Cacaobonen
- Theestruiken
Net als nicotine in tabaksplanten werkt cafeïne als een natuurlijk bestrijdingsmiddel dat de plant beschermt tegen insecten.
Voor mensen is cafeïne in matige hoeveelheden echter onschadelijk. Volgens sommige onderzoeken kan het zelfs gezond zijn.
Is cafeïne gezond?
Er is niets ongezonds aan om elke dag koffie te drinken. Integendeel, onderzoeken uit 2017 tonen aan dat een dagelijkse inname van cafeïne een preventief effect heeft op chronische ziekten als alzheimer, parkinson en diabetes type 2.
Het kan echter zinvol zijn de koffie 's avonds te laten staan. Cafeïne heeft een oppeppend effect op de hersenen, waardoor veel mensen zich na het drinken van cafeïnehoudende dranken alerter en minder moe voelen.
Onderzoeken tonen aan dat cafeïne adenosinereceptoren in de hersenen blokkeert die helpen gevoelens van vermoeidheid te bevorderen. Daarom kan cafeïne bijdragen tot een negatieve invloed op de slaapkwaliteit.
Hoewel langdurig slaaptekort schadelijk is voor de gezondheid, blijkt uit geen enkel onderzoek dat cafeïne schadelijke langetermijneffecten heeft.
Na vijf uur is de cafeïne in het lichaam gehalveerd en keert de vermoeidheid terug.
Cafeïne in verschillende dranken
Al is koffie de meest voorkomende bron van cafeïne, het is lang niet de enige. Cola, thee, chocolademelk en energiedrankjes bevatten allemaal cafeïne.
Hier kun je zien hoeveel cafeïne er in verschillende dranken zit.
Hoeveel cafeïne zit er in koffie?
Er zit ongeveer 85 milligram cafeïne in een kop gewone koffie van 125 milliliter.
Hoeveel cafeïne zit er in cafeïnevrije koffie?
Er zit 3-6 milligram cafeïne in een kop cafeïnevrije instantkoffie van 125 milliliter.
Hoeveel cafeïne zit er in chocolademelk?
Er zit 6-10 milligram cafeïne in een kop chocolademelk van 200 milliliter.
Hoeveel cafeïne zit er in zwarte thee?
Er zit 47-90 milligram cafeïne in een kop zwarte thee van 230 milliliter. De hoeveelheid cafeïne hangt af van de theesoort, de duur dat de thee trekt en de temperatuur van het water.
Hoeveel cafeïne zit er in groene thee?
Er zit 20-45 milligram cafeïne in een kop groene thee van 230 milliliter. De hoeveelheid cafeïne hangt af van de theesoort, de duur dat de thee trekt en de temperatuur van het water.
Hoeveel cafeïne zit er in witte thee?
Er zit 6-60 milligram cafeïne in een kop witte thee van 230 milliliter. De hoeveelheid cafeïne hangt af van de theesoort, de duur dat de thee trekt en de temperatuur van het water.
Hoeveel cafeïne zit er in matcha?
Er zit 35 milligram cafeïne in 1 gram matchapoeder.
Hoeveel cafeïne zit er in Coca-Cola?
Er zit 34 milligram cafeïne in een blikje Coca-Cola van 330 milliliter. In een even groot blikje Coca-Cola light zit 42 milligram cafeïne.
Hoeveel cafeïne zit er in de energiedrank Red Bull?
Er zit 80 milligram cafeïne in een blikje Red Bull van 250 milliliter.
Hoeveel cafeïne zit er in de energiedrank Monster?
Er zit 160 milligram cafeïne in een blikje Monster van 500 milliliter. Evenveel als in circa vier kopjes espresso.
Hoeveel cafeïne mag je hebben op een dag?
De aanbevolen dagelijkse dosis cafeïne bedraagt 400 milligram, wat overeenkomt met vier à vijf koppen koffie. De tolerantie varieert echter per persoon en hangt onder meer af van iemands gewicht.
Voor zwangere vrouwen is het belangrijk om zich aan de aanbevolen dosis koffie te houden, aldus Morten Hesse, psycholoog en universitair hoofddocent aan het Centrum voor Drugonderzoek van de Deense universiteit van Aarhus: ‘Cafeïne heeft een negatief effect op zwangerschappen. Als je te veel koffie drinkt, heb je een groter risico om de baby te verliezen,’ zegt hij.
De reden is dat de stofwisseling tijdens de zwangerschap vertraagt, met name in de laatste drie maanden. Hierdoor wordt cafeïne aan het eind van de zwangerschap langzamer afgebroken, wat het gewicht van de foetus kan beïnvloeden en het risico op een miskraam kan vergroten.
Een teveel aan cafeïne kan ook bijwerkingen veroorzaken als:
- slapeloosheid
- hoofdpijn
- uitdroging
- duizeligheid
- angst
Deze bijwerkingen treden pas op bij een cafeïneconcentratie in het bloed van meer dan 15 milligram per liter, aldus hoogleraar biogeneeskunde en voedingsleer Lars Ove Dragsted.
Sterk cafeïnehoudende producten kunnen overdosis veroorzaken
Een concentratie in het bloed van meer dan 80 milligram per liter kan dodelijk zijn.
Daarvoor zou je als volwassene in een paar uur 10 liter koffie moeten drinken zonder de vloeistof uit te scheiden, wat bijna onmogelijk is.
Je moet eerder oppassen met cafeïnebronnen als cafeïnepillen of energiedranken met hogere concentraties.
Lees ook over De gevaarlijkste genotmiddelen
Cafeïnepillen zijn te koop bij de apotheek en hebben een opwekkend effect. Bij het gebruik van cafeïnepillen is het heel belangrijk dat de aanbevolen dagelijkse dosis cafeïne niet wordt overschreden.
Een cafeïnepil bevat 100 à 200 milligram cafeïne, wat betekent dat je na twee pillen al aan de aanbevolen maximale dosis zit.
Het innemen van meer dan vijf cafeïnepillen kan fatale gevolgen hebben.
Geschiedenis van cafeïne
Cafeïnehoudende dranken worden in vele culturen al duizenden jaren gedronken.
Vandaag de dag krijgt een groot deel van de wereldbevolking dagelijks cafeïne binnen via energiedrankjes, cola, chocolademelk, koffie of thee, maar vroeger was cafeïne veel exclusiever.
Al in 1000 v.Chr. werd in China cafeïne ontdekt in theebladeren.
In die tijd werd thee beschouwd als een luxeartikel, vergelijkbaar met zijde. Koffie, nu de meest voorkomende bron van cafeïne, werd echter pas in 850 n.Chr. ontdekt in Ethiopië.
In de 15e eeuw werden de koffiebonen gebrand en verspreidde het koffiedrinken zich snel over de Arabische wereld en later naar Europa.
De vraag nam toe, waardoor Europese imperialisten in de 17e eeuw koffieplantages begonnen op te zetten in de Afrikaanse en Caribische koloniën.