Genen: Wat wil JIJ weten over jezelf?
Krijg je diabetes? Of wordt het alzheimer als je ouder wordt? Bevatten je genen dodelijke ziekten, die je kinderen ook zullen krijgen? Je hebt toegang tot de soms onheilspellende kennis die in je genen ligt. Durf jij het aan?
Het beste boek dat ooit geschreven is, dat ben je zelf, en nu kun je het lezen. Tien jaar nadat het erfelijk materiaal van de mens voor het eerst in kaart werd gebracht, gaat die optekening nu razendsnel doordat de technologische ontwikkeling zo’n hoge vlucht genomen heeft. En de prijs is gekelderd.
Prijzen kelderen
Het erfelijk materiaal – het genoom – kun je al voor 3500 tot 10.000 dollar laten registreren, en straks is het voor iedereen betaalbaar.
‘In 2013 maken we genomen voor nog geen 1000 dollar,’ aldus de uitvinder en bioloog Jonathan Rothberg, die met zijn baanbrekende technologie vaart achter de ontwikkeling zette. In 2007 bracht hij het eerste persoonlijke genoom in kaart – en wel van de Nobelprijswinnaar James Watson, die in 1953 het raadsel van de structuur van het DNA-molecuul oploste.
Geanalyseerd DNA op computerchip
Rothberg heeft onlangs een unieke machine gemaakt, Ion Torrent, die DNA elektronisch in kaart brengt en op een computerchip schrijft. Daardoor kunnen we eenzelfde ontwikkeling in snelheid en prijs verwachten als we kennen van de computer.
De DNA-chip zal de wet van Moore wel volgen, die stelt dat de snelheid per jaar verdubbelt terwijl de prijs halveert. De Ion Torrent-machine is de nieuwste loot aan de stam van de vele concurrerende technologieën, en dat het einde van de ontwikkeling nog lang niet in zicht is, is een inspirerende gedachte. De mogelijkheden zijn eindeloos en de wereld wordt nooit meer hetzelfde.
Volgens Jonathan Rothberg is dit ‘de eeuw van de biotechnologie’. En moest je voor het registreren van de menselijke genen tot nu toe nog naar een gigantisch genoomcentrum in Groot-Brittannië, de VS of China, de nieuwste machines zijn met 50.000 dollar zo goedkoop, dat ook gewone laboratoria mee kunnen doen.
Persoonlijke analyse van erfelijk materiaal
Voor Jan met de pet betekent deze prijsontwikkeling dat de optekening van zijn erfelijke materiaal binnen bereik komt, en daarmee het antwoord op vragen als ‘wie ben ik?’, ‘waar kom ik vandaan?’, ‘wat maakt mij zo bijzonder?’ – en niet in de laatste plaats: ‘heb ik een verhoogd risico op ziekten of aandoeningen die ik kan proberen te vermijden?’
De meeste mensen zouden dat best willen weten, al ligt het eraan wat je precies voor je geld krijgt. En wat staat er op het prijskaartje – 1000 euro, 100 euro of een tientje?
In vergelijking tot de genetische tests en genoomscans die vroeger verkrijgbaar waren, geeft een volledige genoomkaart alle informatie over het gehele erfelijke materiaal. Maar wat en hoeveel je over jezelf te weten zou kunnen komen, is nog niet zo makkelijk te zeggen. Gewoon omdat de genoomtechnologieën zich zo snel hebben ontwikkeld, dat onze kennis het niet helemaal kan bijbenen.
25.000 genen in kaart gebacht
‘Momenteel kennen we 200 genen voor kanker en 1000 genen voor andere risico’s. Maar pas over vijf of tien jaar kunnen we je iets laten weten over al je 25.000 genen,’ aldus Jonathan Rothberg. ‘Daarvoor moeten we dan wel de genen van nog eens honderdduizend tot een miljoen mensen in kaart brengen en hun ziektegeschiedenis volgen.’