Wat is de gemiddelde lengte van mannen en vrouwen wereldwijd?
De gemiddelde lengte van mannen en vrouwen wereldwijd is in de afgelopen eeuw explosief gestegen.
De gemiddelde volwassen man en vrouw waren in 1914 respectievelijk 162 cm en 151 cm lang, maar nu is dat 171 cm voor mannen en 159 cm voor vrouwen.
De gemiddelde lengte van de huidige volwassenen (van 18 jaar en ouder) wereldwijd is dus met circa 5 procent toegenomen ten opzichte van het begin van de 20e eeuw.
Dit is het resultaat van een uitgebreide analyse van de gemiddelde lengte wereldwijd voor mensen geboren tussen 1896 en 1996.
De studie ‘A century of trends in adult human height’ werd uitgevoerd door een internationaal onderzoeksteam en gepubliceerd in 2016.
De onderzoekers verzamelden gegevens van 18,6 miljoen mensen uit 200 landen en van de afgelopen eeuw.
De kaart toont veranderingen in de gemiddelde lengte van mannen en vrouwen geboren in respectievelijk 1896 en 1996.
De oudste gegevens over de gemiddelde lengte van bevolkingsgroepen in het onderzoek zijn gebaseerd op historische gegevens over de lengte van dienstplichtigen, veroordeelde misdadigers, slaven en knechten. Daarom zijn veel historische gegevens over de gemiddelde lengte ook gericht op mannen.
De afgelopen decennia is de gemiddelde lengte berekend aan de hand van gegevens uit diverse onderzoeken en medische dossiers, waarin mannen en vrouwen gelijkelijk voorkomen.
Uit het onderzoek blijkt dat Iraanse mannen de afgelopen eeuw het meest gegroeid zijn. Hun gemiddelde lengte is sinds 1896 met 20,2 cm toegenomen.
Voor vrouwen is het wereldrecord in handen van Zuid-Korea. Hier zijn vrouwen in dezelfde periode gemiddeld 16,5 cm gegroeid.
Wat is de gemiddelde lengte voor mannen en vrouwen in Nederland?
Sinds 1896 zijn de Nederlanders gemiddeld bijna 14 cm gegroeid. De gemiddelde lengte van volwassen mannen nam tussen 1896 en 1996 toe van 169,43 cm tot 182,54 cm. Voor vrouwen nam de gemiddelde lengte in dezelfde periode toe van 154,82 cm tot 168,72 cm.
Aan het begin van de 20e eeuw maten vrouwen boven de 18 gemiddeld 154,82 cm. Tegenwoordig is de gemiddelde lengte 168,72 cm.
Nederlandse mannen zijn in dezelfde periode gegroeid van gemiddeld 169,43 cm naar gemiddeld 182,54 cm.
Daarmee zijn Nederlandse mannen de langste mensen ter wereld, en de langste vrouwen zijn Letse vrouwen met 169,8 cm. De kleinste mannen komen uit Jemen, met een lengte van 159,9 cm, en de kleinste vrouwen uit Guatemala, met een lengte van 149,4 cm.
Hoe heeft de gemiddelde lengte zich in de loop van de menselijke geschiedenis ontwikkeld?
De vroegste soort die aantoonbaar tot de menselijke evolutionaire lijn behoort, is de Keniaanse Australopithecus anamensis, die leefde tussen 3,8 en 4,2 miljoen jaar geleden.
Australopithecus mat tussen de 120 en 130 cm toen hij volgroeid was – hetzelfde als een kind van 7-8 jaar vandaag de dag.
In de miljoenen jaren die volgden, ontstond een breed scala aan menselijke soorten. De huidige mens, Homo sapiens, ontstond ongeveer 200.000 jaar geleden.
De vroege Homo sapiens waren jager-verzamelaars, en door de nieuwe levensstijl en het veranderende dieet schoot de gemiddelde lengte omhoog.
For omkring 35.000 år siden målte den såkaldte cro-magnon-mand, som dette kranium kommer fra, i gennemsnit mellem 174 og 178 cm.
Door de laatste ijstijd, die duurde tot circa 9600 v.Chr., krompen we weer.
Volgens de Australische professor Maciej Henneberg, hoofd van de afdeling anatomische wetenschappen van de universiteit van Adelaide, was de afname van de gemiddelde menselijke lengte te wijten aan de overgang van een jager-verzamelaarscultuur naar landbouw.
Door de grote veranderingen in temperatuur en klimaat stierven verschillende grote dieren die Homo sapiens op het menu had staan.
‘Door de ijstijd ging de mens op grote schaal over op landbouw, waarbij de toegang tot voedsel beperkter was dan daarvóór. Grote lichaamskracht was ook geen noodzaak meer om te overleven. De landbouw produceerde voedsel van lagere kwaliteit, en als gevolg daarvan nam de menselijke lengte af,’ vertelt Henneberg aan het tijdschrift The Age.
Van circa 3000 v.Chr. tot de 17e eeuw was de gemiddelde lengte van mannen ongeveer 165 cm. Het cijfer voor vrouwen is niet bekend, maar statistisch gezien zijn vrouwen gemiddeld 10-15 cm kleiner dan mannen.
De variatie in menselijke lengte was echter groot. Mensen die dicht bij de evenaar woonden, hadden bijvoorbeeld een lagere gemiddelde lengte dan Europeanen.
De industrialisatie blies onze groei echter nieuw leven in. Volgens de Britse onderzoeker Roderick Floud steeg de gemiddelde lengte van Britse mannen vanaf 1800 met 10 cm – van 165 cm tot 175 cm.
‘Vóór de industrialisatie stierven mensen van de honger, omdat ze geen goede toegang hadden tot voedsel. Maar de voordelen van de industrialisatie – koeling van goederen, verbeterde gezondheid, werkzekerheid en regelmatige voeding – zorgden ervoor dat de gemiddelde menselijke lengte toenam,’ aldus Roderick Floud.
Waardoor is de gemiddelde menselijke lengte toegenomen?
Het korte antwoord is dat de levensstandaard wereldwijd de afgelopen 250 jaar is verbeterd.
De lengte kan gezien worden als een algemene indicator van de toestand van de volksgezondheid in een bepaald land.
Genen spelen natuurlijk ook een rol, maar zoals het rapport ‘A century of trends in adult human height’ stelt: ‘Mensen uit verschillende landen krijgen verschillende lengtes. Dit kan deels te wijten zijn aan de genen, maar heeft vooral te maken met andere redenen.’
De gemiddelde lengte van een bevolking is doorgaans hoger in landen met een hoger welvaarts- en opleidingsniveau, die een positief effect hebben op de algemene volksgezondheid.
Als een moeder het goed had tijdens de zwangerschap en de baby goede voeding kreeg in de eerste levensjaren – en als het kind niet te veel werd blootgesteld aan ziekten en infecties – werd het kind ook als volwassene langer.
De langste man ter wereld in 2022 is de 39-jarige Sultan Kösen uit Turkije. Hij is 2,51 meter lang. De langste vrouw ter wereld komt ook uit Turkije. Volgens het Guinness Book of Records meet de 25-jarige Rumeysa Gelgi 2,15 meter.
Deze factoren betekenen ook dat mensen uit lagere inkomensgroepen over het algemeen minder goed af zijn dan mensen met gezonde financiën en een hoge levensstandaard. Als je geld hebt, is de toegang tot voedzaam voedsel en gezondheidszorg groter dan wanneer je in armoede leeft.
Het verschil in gemiddelde lengte wereldwijd was volgens de Britse krant The Guardian het grootst in de jaren 1940 en 1950, toen de kloof tussen landen ook het grootst was.
Maar het feit dat de gemiddelde lengte de ongelijkheid in een samenleving weerspiegelt, is ook nu nog duidelijk waarneembaar.
Het is geen toeval dat vrouwen en mannen gemiddeld het kleinst zijn in Guatemala (149,4 cm) en Jemen (159,9 cm) – twee landen die worstelen met enorme ongelijkheid, armoede en een uitgeholde gezondheidszorg.
Zoals William Leonard, hoogleraar antropologie aan Northwestern University in Illinois, VS, in 2015 samenvatte tegenover de BBC: ‘De grootste redenen voor de stijging van de gemiddelde lengte van volgroeide mensen zijn verbeteringen in voeding, gezondheid en een betere kwaliteit van leven in het algemeen.’
De grote vraag is natuurlijk of we de komende eeuw een even grote verandering in de wereldgemiddelde lengte zullen zien als in de voorgaande eeuw.
William Leonard denkt van niet. Genetisch gezien is er een natuurlijke grens aan hoe lang wij mensen kunnen worden. Zoals de professor zegt tegen de BBC: ‘Ik denk dat de bevolking van de geïndustrialiseerde wereld in grote lijnen het plafond van ons genetisch potentieel heeft bereikt in termen van de gemiddelde lengte.’