Recordhoge zeetemperatuur in Atlantische Oceaan is ‘behoorlijk heftig’
Dat het zeeoppervlak zo warm is, kan verschillende oorzaken hebben. En de stijgende temperaturen kunnen ernstige gevolgen hebben voor mens en dier.
De officiële metingen van de National Oceanic and Atmospheric Administration laten zien dat de gemiddelde temperatuur van het zeeoppervlak sinds maart recordhoog is, met een sterke stijging in de afgelopen weken. De nullijn geeft het gemiddelde aan van alle jaren sinds 1982.
Ruim drie maanden is de temperatuur van het oppervlak van de Noord-Atlantische Oceaan al hoger dan ooit.
Satellietdata laten zien dat het oppervlaktewater op sommige plekken bijna 4 °C hoger is dan normaal is voor deze tijd van het jaar.
En op 11 juni bereikte de temperatuur 22,7 °C – wat 0,5 °C hoger is dan het vorige record uit 2010.
De trend doet zich voor in bijna een derde van het uitgestrekte oceaangebied, dat een driehoek vormt tussen de oostkust van de VS, Groenland en de noordwestkust van Afrika.
Eigil Kaas is hoogleraar ijs-, klimaat- en geofysica aan het Deense Niels Bohr-instituut en klimaatonderzoeker bij het Deense meteorologisch instituut.
Hij vertelt aan Wetenschap in Beeld dat de nieuwe metingen hem verrassen.
‘Ik wist dat de temperaturen van het zeeoppervlak stijgen, maar het verbaast me dat ze zo hoog zijn als nu. Dat is behoorlijk heftig,’ zegt hij.
De temperatuur van het zeeoppervlak wordt sinds 1982 gemeten, en het water is nu 1,09 °C warmer dan toen.
Saharastof, El Niño en door de mens veroorzaakte klimaatverandering
Internationale klimaatwetenschappers hebben op dit moment meerdere ideeën over de factoren die bijdragen aan het uitzonderlijk warme water in het noorden van de Atlantische Oceaan.
Het kan te wijten zijn aan een combinatie van minder Saharastof, de ontwikkeling van El Niño in de Stille Oceaan, natuurlijke schommelingen in de Noord-Atlantische Oceaan en door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
In deze tijd van het jaar waait er gewoonlijk stof uit de Sahara over de Noord-Atlantische Oceaan, wat een verkoelend effect heeft op het zeeoppervlak. Het stof reflecteert de zonnestralen, waardoor de ergste hitte van de zon het water bespaard blijft.
Dit jaar zijn de passaatwinden uit de Sahara echter zwakker dan normaal, waardoor ze minder stof meenemen. Doordat de stoflaag op het zeeoppervlak dunner is, kan de zon de oceaan flink opwarmen.
In de Stille Oceaan is El Niño op komst. Dit terugkerende weersverschijnsel gaat doorgaans gepaard met warmere temperaturen op aarde en hogere zeetemperaturen.
Kaas denkt dat de temperatuurstijging van het Noord-Atlantische zeeoppervlak een gevolg is van natuurlijke schommelingen en door de mens veroorzaakte klimaatverandering.
‘In de Atlantische Oceaan zijn er van tijd tot tijd grote fluctuaties. Als die samenvallen met de effecten van antropogene klimaatverandering en verschijnselen zoals El Niño, kan de temperatuur van het zeeoppervlak stijgen.’
Dode vissen op de stranden van Texas
Als de temperatuur blijft stijgen, kan dit de hoeveelheid zuurstof voor zeedieren verminderen.
Aan de Texaanse Golfkust zijn al duizenden dode vissen aangespoeld, en experts denken dat dit rechtstreeks wordt veroorzaakt door zuurstofgebrek als gevolg van hoge oceaantemperaturen.
Bovendien leidt warmer water in de tropische Atlantische Oceaan meestal tot meer tropische stormen en orkanen, doordat er meer brandstof beschikbaar is voor de zich ontwikkelende klimaatsystemen.