Hij is zo groot als Groot-Brittannië en kan de zeespiegel met 3 meter laten stijgen.
Al tientallen jaren kijken klimaatwetenschappers met argusogen naar de Amundsenzee in West-Antarctica, waar de enorme Thwaitesgletsjer in uitmondt.
Met zijn 192.000 vierkante kilometer is de gletsjer een van de grootste op de planeet. Maar warm zeewater tast de kilometersdikke gigant aan, en de gevolgen van een totale instorting zijn buitengewoon zorgelijk.
Voor het eerst hebben wetenschappers onlangs een kritiek gedeelte van de zeebodem vóór de gletsjer in kaart gebracht. En het onderzoek laat zien dat het nachtmerriescenario dichterbij kan zijn dan verwacht.
De Thwaitesgletsjer mondt uit in de Amundsenzee bij West-Antarctica. De ijsplaat voor de gletsjer dient als een enorme kurk voor het achterliggende ijs, dat genoeg water bevat om de zeespiegel wereldwijd met 80 centimeter te doen stijgen.
Zeebodem geeft informatie over de toekomst
In het nieuwe onderzoek stuurden marien geologen uit de VS, het VK en Zweden een oranje autonome onderwaterrobot, Rán, 700 meter de donkere oceaan in.
Tijdens de 20 uur durende missie bracht de robot een ijsvrij gebied op de zeebodem vóór de gletsjer ter grootte van Houston in kaart. Dankzij de hogeresolutiebeelden konden de wetenschappers nauwkeurig bepalen hoe de rand van de ijsreus zich in het verleden heeft teruggetrokken – en daardoor ook hoe hij dat in de toekomst kan doen.
Hier zie je meer over de complexe missie van de onderwaterrobot:
De beelden lieten zien dat de rand van de Thwaitesgletsjer zich gedurende een onbekende periode van een half jaar in de afgelopen 200 jaar twee keer zo snel heeft teruggetrokken als tussen 1996 en 2009. En drie keer zo snel als hij zich terugtrok van 2011 tot 2017.
En hoewel het misschien als goed nieuws klinkt dat de gletsjer zich de laatste tijd trager terugtrekt, baart de ontdekking de wetenschappers zorgen.
Volgens hen is het een aanwijzing dat de toestand van de gletsjer snel kan veranderen en dat ‘even snelle terugtrekkingen zich in de nabije toekomst kunnen voordoen,’ zoals ze in het rapport schrijven.
De rand van de terugtrekkende Thwaitesgletsjer heeft parallelle heuvels op de zeebodem gecreëerd op basis van het getij. Door de ruim 160 heuvels te registreren, konden de onderzoekers een groot deel van de zeebodem vóór de gletsjer in kaart brengen. De kleuren geven verschillen in diepte aan.
‘Thwaites hangt echt aan zijn nagels,’ zegt Robert Larter, een van de wetenschappers die het onderzoek uitvoerden en een marien geofysicus bij de British Antarctic Survey in een persbericht.
‘We kunnen grote veranderingen verwachten op een kleine tijdschaal – zelfs van het ene jaar op het andere,’ waarschuwt hij.
De Thwaitesgletsjer mondt uit in de Amundsenzee en dient als enorme kurk voor het achterliggende ijs. De onderzoekers zijn bang dat de hele ijskap van West-Antarctica kan instorten als de gletsjer zich verder terugtrekt.
Wanneer dat gebeurt, kan de zeespiegel volgens de wetenschappers met 1 tot 3 meter stijgen, waardoor kuststeden zullen overstromen.