Ontdooiend Amerikaans kernafval bedreigt Groenland

Gepubliceerd op 09.08.16

Door Tobias Hjortkjær Schultz

24 miljoen liter radioactief koelwater uit de Koude Oorlog is aan het ontdooien en dreigt de zee en de ijskap van Groenland te verontreinigen. Toen de Amerikaanse luchtmacht in 1967 vertrok uit Camp Century, midden op de Groenlandse ijskap, werd de kleine kernreactor die de basis acht jaar lang van warmte en stroom had voorzien gedemonteerd.

Helaas liet de supermacht zijn afval rondslingeren.

Veilige opslag

9200 ton afval in vaste vorm, 20.000 liter chemisch afval van onder meer benzine en diesel – en niet in de laatste plaats 24 miljoen liter biologisch afval, waarvan een groot deel koelwater van de kernreactor is. In de permafrost van Noordwest-Groenland kon dat geen schade aanrichten.

Althans ... dat dacht men in 1967.

Nu, een kleine 50 jaar later, is het klimaat in Groenland met een onrustbarende snelheid aan het veranderen.

Bekijk een filmpje over de bouw van Camp Century:

Het ijs smelt

Zoals inmiddels wel algemeen bekend is, stijgt de temperatuur in Groenland drastisch, en wat er eind jaren 1960 uitzag als een veilige, permanente diepvries, is nu een tikkende milieubom onder het toch al kwetsbare Groenlandse ecosysteem.

'Dit is een nieuwe klimaatuitdaging, en we moeten goed nadenken hoe we die aangaan,' aldus William Cogan, de leider van het team klimaat- en gletsjeronderzoekers van de York University, die de noodklok luidt over de situatie bij Camp Century.

Onzekere termijn

Er dreigen grote problemen te ontstaan, waar Groenlandse, Deense en Amerikaanse wetenschappers en autoriteiten een oplossing voor zullen moeten vinden.

Volgens berekeningen van de York University is het afval nog ongeveer 70 jaar veilig. Deze termijn is echter hoogst onzeker.

Gevolgen zijn niet te overzien

De ijskap is namelijk al in rap tempo aan het smelten, met rivieren van smeltwater boven en onder het ijs als gevolg. Ook 200 kilometer van de westkust van Groenland, waar Camp Century zich bevond. Wat gebeurt er als zo'n rivier van smeltwater zich een weg door het ijs baant en bij Camp Century uitkomt?

Wat zal het voor impact hebben op de unieke natuur van Groenland als het afval zich over de ijskap verspreidt en in zee belandt?

Wie betaalt de rekening?

Hoe stel je een grote hoeveelheid giftig afval veilig in een opgeheven basis 200 kilometer landinwaarts op de grootste en snelst smeltende gletsjer ter wereld?

En vooral: wie betaalt de rekening?

Het verdrag dat destijds tussen de Deense en Amerikaanse regering werd gesloten over de bouw van Camp Century is geheim. Maar met oog op de omstandigheden in die tijd is het onwaarschijnlijk dat het rekening houdt met het smelten van de ijskap.