De afgelopen jaren hebben er diverse verontrustende gebeurtenissen plaatsgevonden. Aan de zuidkust van Alaska zijn duizenden zeevogels, zeeleeuwen en baleinwalvissen aangespoeld en voor de derde keer in slechts vijf jaar verbleken de koralen van het Great Barrier Reef in Australië massaal.
Er is een brede consensus dat dit tekenen zijn van de effecten van de klimaatverandering, en verschillende onderzoekers waarschuwen dat ecosystemen over de hele wereld snel zouden kunnen instorten.
Een onderzoek dat is gepubliceerd in het tijdschrift Nature zegt voor het eerst iets over het wanneer daarvan.
Massasterfte dreigt vanaf 2030
Vaak stellen we ons klimaatverandering voor als een geleidelijk proces. De conclusie van het nieuwe onderzoek is echter dat de instorting van ecosystemen geen glijbaan is – maar een klif.
Als de temperatuur stijgt in een gebied waar meerdere soorten samenleven in een stabiel klimaat, zullen de dieren zich proberen aan te passen. Veel soorten kunnen nergens naartoe vluchten en sommige zullen daardoor uitsterven.
Dat kan leiden tot een domino-effect in het ecosysteem, waardoor een aantal afhankelijke soorten snel wordt uitgeroeid. Als het te warm wordt voor de insecten, hebben de vogels niets te eten. Wordt het te warm voor de bijen, dan kunnen de planten zich niet vermenigvuldigen, enzovoort.
De Britse en Amerikaanse wetenschappers die het onderzoek uitvoerden, hebben meer dan 30.000 soorten (vissen, planten, zoogdieren, reptielen en amfibieën) onderzocht om erachter te komen wanneer een mondiale temperatuurstijging tot kritieke temperatuurniveaus zou leiden in de ecosystemen.
Bij de huidige temperatuurstijging kunnen tropische bossen al in 2030 worden getroffen, doordat meerdere soorten rond de evenaar al dicht bij hun warmtegrens leven. Ecosystemen op andere breedtegraden kunnen rond 2050 plotseling instorten.
Akkoord van Parijs geeft ons meer tijd
Maar net zoals de curve van COVID-19-besmettingen kan worden afgevlakt door afstand te houden, kan het plotse instorten van ecosystemen worden uitgesteld door de temperatuur laag te houden.
Als de wereldwijde temperatuurstijging onder de 2 graden blijft, zoals afgesproken in het Parijs-akkoord, hebben we volgens de onderzoekers tijd om nieuwe oplossingen te zoeken die de ecosystemen kunnen redden.
Hoe meer tijd, hoe meer kans we hebben om het aantal beschermde natuurgebieden uit te breiden en dieren te helpen naar andere gebieden te migreren. Of misschien zelfs om de evolutie een handje te helpen, zoals bijvoorbeeld bij koraalriffen is gedaan door verschillende koralen te laten paren waardoor er nieuwe, sterkere soorten ontstaan.
Maar dan hebben we wel een paar decennia tijd nodig.