Het schijnt dat er mensen zijn die ’s ochtends fris uit bed springen, klaar voor een nieuwe dag. Maar de rest van ons heeft een paar koppen koffie nodig om op gang te komen.
De opwarming van de aarde dreigt echter roet in het eten te gooien: naar verwachting is over 30 jaar de helft van de Arabica-planten, de populairste koffiesoort ter wereld, verdwenen.
Gelukkig herontdekte een internationaal onderzoeksteam een vergeten koffiesoort die beter bestand is tegen de stijgende temperaturen – zonder dat dit ten koste gaat van de smaak.
Klimaatverandering verstikt koffie
Koffie is wereldwijd een enorme industrie, waarin meer dan 100 miljoen mensen werkzaam zijn – onder wie veel kleine boeren in Afrika en Zuid-Amerika.
Arabica-koffie in Costa Rica.
Twee van de ruim 120 verschillende variëteiten domineren de wereldkoffiemarkt:
- Coffea Arabica met 56 procent
- Coffea Robusta met 43 procent
Vooral Arabica, die veel mensen lekkerder vinden, heeft het moeilijk in het warmere klimaat. De plant groeit het best bij regelmatige regen en een temperatuur van 15-24 °C.
Als de temperatuur zo veel stijgt als wordt gevreesd, kunnen op de helft van de huidige plantages vóór 2050 geen bonen meer groeien.
Weliswaar worden nieuwe gebieden warm genoeg om Arabica te verbouwen, maar dit heeft grote economische gevolgen voor de koffieboeren, die het zich niet kunnen veroorloven hun productie te verplaatsen.
Robusta staat minder onder druk dan de populairdere Arabica, maar smaakt bitterder en wordt vooral gebruikt voor oploskoffie.
Robusta-plant aangetast door bladroest.
Schimmel doodt koffie
- Door de hogere temperatuur groeit de Arabica-variëteit slechter
- Daarnaast creëert de warmte goede omstandigheden voor bepaalde schimmels die de koffieplant aantasten
- De Arabica-boon is zeer kwetsbaar voor de schimmelinfectie bladroest
- De herontdekte Stenophylla lijkt minder vatbaar voor de kwaadaardige schimmel
Daarom zijn botanici al lang op zoek naar een lekkerder alternatief voor Arabica. Onderzoekers van de Greenwich University in Engeland hebben een mogelijke Afrikaanse opvolger getest, Coffea Stenophylla, met veelbelovende resultaten.
Eén plant bracht botanici op het spoor
De Britse botanici waren al enkele jaren op zoek naar wilde exemplaren van deze soort. Hij was populair tot de jaren 1920, toen de boeren niet meer geloofden dat de kleinere boon kon concurreren met de Arabica.
Stenophylla groeit in het wild in West-Afrika – vooral in Sierra Leone, Guinee en Ivoorkust. Maar in Sierra Leone was de koffieplant al bijna 70 jaar niet gezien, dus de onderzoekers vreesden dat hij was uitgestorven.
In 2018 ontdekten ze echter één plantje, en na een grondige speurtocht vonden ze 140 kilometer verderop een populatie Stenophylla’s.
Fijnproevers keuren herontdekking goed
De herontdekking belooft veel goeds, omdat de optimale temperatuur voor Stenophylla zo’n 6 graden boven die voor Arabica ligt.
En – en dat is voor fijnproevers het belangrijkst – hij is net zo lekker als traditionele Arabica-koffie.
De wetenschappers hopen dat de herontdekte boon de geplaagde koffieboeren snel een alternatief kan bieden voor Arabica, en dat Stenophylla op termijn kan worden gebruikt om nieuwe, nog robuustere variëteiten te kweken voor een warmere toekomst.