Het weer slaat op hol, ecosystemen storten in, steden worden onbewoonbaar en er ontstaan conflicten op leven en dood.
Voor dit scenario waarschuwen de 14.000 wetenschappers die een rapport hebben getekend dat de toestand van de aarde in 31 parameters in kaart brengt.
Op 18 punten staan we er nu slechter voor dan toen de wetenschappers twee jaar geleden de klimaatnoodklok luidden.
Het rapport bevat recordhoge of juist -lage waarden voor o.a.:
- Wereldwijde temperatuur – De laatste vijf jaar zijn de warmste ooit gemeten
- Broeikasgassen – het CO2-, methaan- en N2O-gehalte in de atmosfeer is nog nooit zo hoog geweest. De CO2-concentratie brak in april 2021 een record met 416 deeltjes per miljoen.
- Zeewatertemperatuur – Sinds midden jaren 2000 is de zeetemperatuur voortdurend gestegen en zijn de zeeën verzuurd. Daardoor verdwijnen koraalriffen, die 500 miljoen mensen in leven houden.
- IJskap – In Groenland en West-Antarctica is de hoeveelheid ijs kleiner dan ooit, en gletsjers smelten 31 procent sneller dan 15 jaar geleden.
Smeltwater van de Zuidpool overspoelt ons
IJsmassa’s trekken zeewater naar Zuidpool
De massieve ijskap van West-Antarctica heeft zijn eigen zwaartekracht en trekt aan de zee. Hoe meer ijs, hoe sterker de aantrekkingskracht van West-Antarctica.
Smeltend ijs verzwakt aantrekkingskracht
Het ijs smelt vanwege de opwarming, en Antarctica raakt massa kwijt. Door het verlies van het ijs neemt de zwaartekracht van het continent af.
Water gaat naar het noorden en verdrinkt Europa
Door de geringere aantrekkingskracht laat West-Antarctica het water los, dat naar het noorden verdwijnt, richting de kusten van de noordelijke Atlantische Oceaan.
Volgens de onderzoekers zien we de gevolgen van de klimaatverandering al, zoals een sterke toename van overstromingen in Zuid-Amerika, Zuidoost-Azië en Europa, hittegolven en bosbranden in Australië en de VS en tornado’s en orkanen in Afrika en het westelijke Pacifisch gebied.
Als het zo doorgaat, wordt het moeilijk om het leven op aarde in stand te houden, waarschuwen de onderzoekers.
Klimaatcrisis vereist onmiddellijk actie
Op meerdere punten hebben we volgens de wetenschappers al een niveau bereikt waar niets meer aan te doen is. Zo stoot het Amazone-oerwoud nu netto CO2 uit vanwege de regelmatige bosbranden.
Bij de sombere voorspellingen is ervan uitgegaan dat de mens zich blijft gedragen zoals nu.
Maar volgens de onderzoekers is er nog tijd om het tij te keren – als we gebruikmaken van de nasleep van de coronapandemie om een collectieve gedragsverandering te bewerkstelligen.
Het rapport doet drie voorstellen om meteen te implementeren:
- Wereldwijde heffingen op CO2-uitstoot.
- Fossiele brandstoffen uitfaseren en vervolgens verbieden.
- Bossen en andere natuurgebieden die CO2 kunnen opnemen beschermen.
Verdampte wolken maken tropen onleefbaar
Wolkendek weerkaatst warmtestraling
Nu is de bovenkant van het wolkendek in de tropen koel doordat het warmtestraling met een lange golflengte afstaat. De koele bovenkant zorgt voor een verticale circulatie in het wolkendek, die vocht aan de zee onttrekt. Zo houden de wolken zichzelf in stand.
Veel CO2 remt circulatie in de wolken af
Als het CO2-gehalte van de lucht stijgt, komen de wolken moeilijker van hun warmte af en wordt hun vernieuwing vertraagd. Bij een concentratie van 1200 ppm (CO2-moleculen per miljoen luchtmoleculen) hangt het wolkendek nog maar net samen.
Wolkendek valt uiteen en temperatuur stijgt
Bij 1300 ppm CO2 blijft de bovenkant van het wolkendek niet meer koel. Het valt uiteen in cumuluswolken en de zonnestralen vallen op de zee. Die absorbeert de warmte, wat tot 8 °C extra opwarming van de aarde leidt.
Bij enkele parameters – zoals de toepassing van zonne- en windenergie, die van 2018 tot 2021 met 57 procent groeide, en de markt voor plantaardig voedsel – gaan we de goede kant op, maar volgens de onderzoekers hangt het voortbestaan van de aarde af van een verbetering van het merendeel van de parameters.
Het rapport is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift BioScience en is een update van een artikel uit 2019.
Temperatuurstijging moet afgeremd
Om de aarde nog een kans te gunnen, bevelen de onderzoekers aan dat de besluitvormers het probleem bij de wortel aanpakken en de uitbuiting van de aarde door de mens een halt toeroepen.
Als dat lukt, kunnen we de curve platdrukken en de wereldwijde temperatuurstijging onder de 2 °C houden – volgens eerdere internationale afspraken het minimum om een klimaatramp af te wenden.
Als de temperatuurstijging onder de 2 °C blijft, voorkomen we dat
- 54 procent van de land- en zeedieren uitsterft
- ruim 15 procent van de permafrost ontdooit, waarbij veel methaan en CO2 vrijkomen
- ca. 400 miljoen mensen te weinig drinkwater hebben.
34 landen gaven gehoor aan de oproep van de wetenschappers door de klimaatnoodtoestand uit te roepen, waaronder een groot deel van Europa, Nieuw-Zeeland, Japan en Canada.
De ware omvang van de noodsituatie is onlangs uiteengezet in het 4000 pagina’s tellende klimaatrapport van de klimaatwerkgroep van de VN, dat de temperatuurstijging tot 2100 in kaart brengt.
De afgelopen ruim 150 jaar is de temperatuur met ca. 1,09 °C gestegen, maar de stijging zal naar verwachting versnellen.
Volgens de onderzoekers koersen we de komende 20 jaar af op een stijging van 1,5 °C. Rond 2100 zal de stijging ca. 3 °C bedragen, tenzij we de aanbevelingen van de wetenschap opvolgen.