Alle bekende griepsoorten kunnen mogelijk beteugeld worden door een nieuw vaccin op basis van mRNA-technologie, die tijdens COVID-19 voor het eerst op grote schaal werd gebruikt.
Het multivaccin is ontwikkeld door wetenschappers van de University of Pennsylvania in de VS, die het hebben getest op o.a. muizen. De knaagdieren werden minder ziek en gingen niet dood toen ze werden blootgesteld aan andere veelvoorkomende virusstammen dan die in de vaccins zaten.
‘Het idee is een vaccin dat mensen een basisniveau van immuungeheugen tegen verschillende griepstammen geeft, zodat er veel minder zieken en doden zijn als de volgende grieppandemie zich aandient,’ zegt hoogleraar microbiologie Scott Hensley van de medische site van de universiteit.
Zo werkt het vaccin
De onderzoekers ontwikkelden een soort antigeen dat immuunreacties opwekt tegen 20 bekende griepsoorten en ondervormen.
Met behulp van mRNA-technologie wordt in twee injecties een genetische code naar de cellen gebracht met een getrouwe kopie van de griep.
Het codefragment met de messenger in het RNA-vaccin geeft de cellen een recept voor de basiseigenschappen van de 20 bekende griepsoorten en zorgt ervoor dat het lichaam het eiwit hemagglutinine aanmaakt, dat de onschadelijke ‘grieprecepten’ over je cellen verspreidt.
Wanneer het immuunsysteem een griepkopie detecteert, bereidt het zich voor op de strijd tegen het gesimuleerde virus.
Het immuunsysteem is dan uitgerust om een echt griepvirus te herkennen en te bestrijden met antistoffen wanneer het het lichaam binnendringt.
Pandemieën kunnen beteugeld worden
De Wereldgezondheidsorganisatie WHO schat dat elk jaar zo’n 650.000 mensen sterven aan een seizoensgriep. De Spaanse griep kostte tussen 1918 en 1920 zeker 50 miljoen mensen het leven, terwijl corona tot nu toe iets meer dan 6,6 miljoen mensen fataal is geworden.
De onderzoekers benadrukken dat hun nieuwe vaccin relatief makkelijk de immuunrespons kan herkennen en zich kan aanpassen aan nieuwe griepvarianten, waardoor de impact van beginnende pandemieën aanzienlijk wordt verminderd.
Ze wijzen er echter ook op dat het vaccin niet feilloos is. Het effect zal vergelijkbaar zijn met de eerste generatie mRNA-coronavaccins, gericht op de oorspronkelijke Wuhan-stam.
‘Bij latere varianten, zoals omikron, blokkeerden deze oorspronkelijke vaccins de virusinfecties niet volledig, maar ze blijven duurzame bescherming bieden tegen ernstige ziekte en overlijden,’ denkt professor Scott Hensley, een van de wetenschappers.
Mensen zijn volgende stap
Hij en zijn team bereiden nu de volgende stappen in de ontwikkeling van het vaccin voor: klinische tests op mensen.
Als deze stap succesvol is, is het volgens de onderzoekers waarschijnlijk dat iedereen, inclusief kinderen en ouderen, gevaccineerd kan worden tegen bekende griepsoorten en zo zijn immuunsysteem kan leren om ook onbekende griepvarianten te lijf te gaan.
De onderzoekers analyseerden 500 DNA-monsters uit pestbegraafplaatsen in Londen en Denemarken.
Lees ook:
Farmaceutische bedrijven als Pfizer en Moderna zijn al met dergelijke proeven op mensen bezig, maar volgens persbureau Reuters zijn dat ‘slechts’ vaccins tegen de laatste vier grote griepstammen.
In meerdere landen zijn onderzoekers op zoek naar proefpersonen voor het multivaccin van Moderna, dat op werkzaamheid en veiligheid zal worden getest bij 23.000 voornamelijk oudere mensen wereldwijd.