Zwarte gaten

Zwarte gaten ontstaan als een enorme ster explodeert en de kern instort tot een kleine zwarte vlek. Ze zijn niet zichtbaar, maar hebben zoveel massa dat ze alles om zich heen verzwelgen. Zwarte gaten zijn, behalve een herinnering aan dode reuzensterren, ook een spectaculair verschijnsel op zich. Op deze site kom je dichter bij een van de grootste raadsels van het heelal, want Wetenschap in Beeld wijst je de weg in de wereld van zwarte gaten.

Zwarte gaten werden voor het eerst beschreven door de algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein in 1915. Pas in 1971 werd echter voor het eerst een zwart gat ontdekt. Dat gebeurde met behulp van de röntgensatelliet Uhuru, die een sterk wisselende straling mat uit de röntgenbron Cygnus X-1. Deze bleek een grote massa te hebben op een klein oppervlak. De verklaring was dat Cygnus X-1 een zwart gat bevat. Hoewel we uit observaties weten dat zwarte gaten bestaan, worden ze als de meest raadselachtige objecten van het heelal beschouwd. Dicht bij zwarte gaten is de zwaartekracht zo sterk dat zelfs licht, met zijn snelheid van 300.000 km/s, niet kan ontsnappen. Zwarte gaten nemen simpelweg al het licht op en zijn daardoor onzichtbaar. Onderzoekers kunnen het bestaan van zwarte gaten nog altijd niet bewijzen. De enige manier om hun bestaan af te leiden is het effect te bestuderen dat ze op hun omgeving hebben. In april 2019 presenteerde de European Southern Observatory (ESO) de eerste foto ooit van een zwart gat. Deze foto en de metingen van de Event Horizon Telescope, die de foto heeft gemaakt, kunnen ons meer leren over een van de grootste raadsels van het heelal.

Begin 2019 wordt voor het eerst een foto gemaakt van een zwart gat, in ons buurstelsel Messier 87. (M87). De foto werd genomen met de reusachtige Event Horizon Telescope, die informatie verzamelt van een aantal radiotelescopen op diverse plekken op aarde, waaronder Groenland, Hawaï en Antarctica. Het zwarte gat heeft een massa van 6,5 miljard keer die van de zon en is een heel stuk groter dan het zwarte gat van de Melkweg. Doordat zwarte gaten niet met het blote oog te zien zijn, is het moeilijk om er een foto van te maken.