Normaal gesproken slingeren grote planeten kleinere hemellichamen uit hun baan of slokken ze deze op. Maar voor en achter Jupiter draaien twee groepen planetoïden rond die immuun zijn voor de zwaartekracht van de gasreus.
Die planetoïden worden Trojanen genoemd, en ze hoeven zich niets aan te trekken van Jupiter omdat ze op zogeheten Lagrangepunten staan, waar de zwaartekracht van Jupiter en de zon elkaar opheffen.
Hier zijn een miljoen planetoïden te vinden, die Jupiter al trouw volgen sinds hij 4 miljard jaar geleden in zijn huidige baan terechtkwam.
De Trojanen staan in twee ‘dode hoeken’ van de zwaartekracht vóór en achter Jupiter, waardoor de enorme planeet niet aan ze kan trekken.
Astronomen hebben veel belangstelling voor dit type planetoïde omdat Trojanen de oorspronkelijke bouwstenen van rots en ijs vormen waaruit de buitenste reuzenplaneten zijn ontstaan.
Daarom worden NASA’s volgende planetoïdenjagers – de Lucy en Psyche – naar deze uithoek gestuurd, waar ze een reusachtige metalen klomp van dichtbij zullen gaan bekijken.
Lucy speurt naar koolstof en ijs
De Lucy wordt de eerste sonde ooit die langs zes Trojanen scheert en ze van dichtbij observeert. Hij gaat eerst naar de Trojanen vóór Jupiter om de twee belangrijkste typen planetoïden te onderzoeken.
Het eerste type zijn koolstofplanetoïden (C-type), die uit het buitenste gedeelte van de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter komen, terwijl het tweede type ijsklompen zijn, die zijn ontstaan in de Kuipergordel voorbij Neptunus.
Lucy bindt een strik om Jupiter
1. Heenreis test instrumenten
De Lucy maakt twee rondjes om de zon en scheert vlak langs de aarde. Onze planeet slingert de sonde dan naar de groep Trojanen die vóór Jupiter staan. Onderweg, als de Lucy in 2025 door de planetoïdengordel trekt, worden de instrumenten getest.
2. Lucy bereikt de eerste Trojanen
In 2027 en 2028 vliegt de Lucy langs vier Trojanen met een doorsnede tussen de 21 en 64 km. De sonde bepaalt de massa van de planetoïden en telt het aantal kraters. Hij meet ook het gehalte ijs, mineralen en organische stoffen van de Trojanen.
3. Aarde geeft Lucy weer een zetje
De Lucy keert terug naar de aarde en krijgt weer een slinger van onze zwaartekracht. Nu gaat hij naar de achterste Trojanen. De Lucy gaat in 2033 twee grote planetoïden met een doorsnede van 113 en 104 km observeren, die om elkaar draaien.
Later gaat de Lucy naar de achterste Trojanen, waar de sonde twee planetoïden gaat observeren die om elkaar draaien. Dubbele planetoïden komen veel voor in de Kuipergordel, dus de waarnemingen zullen ons iets leren over het ontstaan van ijsplanetoïden aan de rand van het zonnestelsel.
Metaalplanetoïden krijgen bezoek in 2026
NASA wil echter ook planetoïden onderzoeken die niet van koolstof of ijs zijn. In 2022 wordt de sonde Psyche gelanceerd, en die moet in 2026 in een baan om de gelijknamige metaalplanetoïde komen.
Die bestaat vooral uit ijzer en nikkel en is waarschijnlijk de kern van een verbrijzelde voorloper van de huidige planeten, een zogeheten planetesimaal, ter grootte van Mars.
De metaalplanetoïde Psyche bestaat vermoedelijk uit de resten van een jonge planeet. In 2026 gaat de gelijknamige sonde hem van dichtbij bekijken.
Sondes hebben al steenplanetoïden aangedaan, die op de aardmantel lijken, en koolstofplanetoïden, die water en de bouwstenen van het leven naar de jonge aarde brachten.
Het onderzoek van Psyche zal kennis opleveren over het ontstaan van de ijzerkern van planeten en de bijdrage van metaalplanetoïden aan het vele metaal in de aardkorst.
Psyche zal hopelijk het beeld van het ontstaan van de binnenste planeten van het zonnestelsel compleet maken.
Planetoïde kan volgend jaar inslaan op aarde
Eentje kan een heel continent verwoesten, een andere kan ons al volgend jaar raken. Astronomen hebben de vijf gevaarlijkste planetoïden gerangschikt op het risico op een botsing en de schade die dat zou veroorzaken. Wil je weten op welke datum je de schuilkelder in moet? Kijk dan hier: