NASA
heliosfeer

Mysterieuze ontdekking aan de rand van het zonnestelsel

De grens tussen de gigantische gasbel die het zonnestelsel omgeeft en de interstellaire ruimte herbergt meerdere verrassingen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek, waarbij data van drie ruimtevaartuigen zijn onderzocht.

18 miljard kilometer van de aarde bevindt zich de grens tussen de enorme gasbel van elektrisch geladen deeltjes die ons zonnestelsel omgeeft en de interstellaire ruimte.

De bel zelf heet de heliosfeer en wordt gevormd door krachtige zonnewinden, die voortdurend deeltjes naar het grensgebied blazen en ons zonnestelsel beschermen tegen gevaarlijke straling.

Slechts twee vaartuigen zijn ooit door het schild van het zonnestelsel gebroken, dus het gebied is relatief onontgonnen.

Maar nu hebben data van drie NASA-vaartuigen ons meer geleerd over hoe de buitenste rand van ons zonnestelsel eruitziet. En dat is niet zo uniform als we wellicht dachten.

Plotselinge verandering maakte het mogelijk

In een nieuw onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Astronomy, bekeken onderzoekers van onder andere Princeton University data van de NASA-satelliet IBEX, die in 2009 in een baan om de aarde ging om de heliosfeer in kaart te brengen.

De onderzoekers combineerden de cijfers vervolgens met data van de tweelingsondes Voyager 1 en 2, die respectievelijk in 2012 en 2018 de heliopauze passeerden.

Zon geeft ons een schild

Door de metingen van de drie vaartuigen te analyseren, ontdekten de onderzoekers al in 2014 een plotselinge verandering in de druk van de zonnewind, waardoor ze de grens beter konden bestuderen en een gedetailleerder beeld kregen van de vorm ervan.

Enorme golven ontdekt

In de heliopauze zelf, die de grens vormt, ontdekten ze enorme rimpelingen of golven van 10 astronomische eenheden (1 astronomische eenheid komt overeen met de afstand tussen de aarde en de zon).

Ze registreerden ook grote verschillen in de afstand tot het grensgebied zelf, wat erop duidt dat de vorm van de reusachtige gasbel niet uniform is en voortdurend verandert.

De astronomen hopen nog veel meer te weten te komen over de buitenste rand van het zonnestelsel als de NASA-sonde IMAP in 2025 de IBEX gaat vervangen, met betere apparatuur om het enorme gebied in kaart te brengen.