Op 31 lichtjaar van de aarde staat het object GJ 3512. Tot nu toe werd gedacht dat het om een dubbelster ging: twee sterren die om elkaar draaien.
Maar nu blijkt uit een analyse van astronomen van de Autonome Universiteit in Spanje dat het object iets heel anders is: een grote gasplaneet die om een kleine ster draait, een rode dwerg.
Gasreus staat verrassend dicht bij zijn ster
Als de gasplaneet GJ 3512 b bij ons zonnestelsel zou horen, zou hij de binnenste planeet zijn en nog dichter om de zon draaien dan Mercurius. Ook qua grootte staat de planeet veel dichter bij zijn ster dan Jupiter bij de zon.
De gasreus GJ 3512 b afgebeeld in ons zonnestelsel
GJ 3512 b is bijna even groot als zijn ster. De gasplaneet in het verre planetenstelsel heeft een diameter van maar liefst 70 procent van die van de ster waar hij omheen draait.
GJ 3512 b: diameter 136.311 km
Rode dwerg GJ 3512: diameter 194.730 km
Zon
Jupiter is een ukkepuk vergeleken met de zon. De diameter van Jupiter, die iets groter is dan GJ 3512 b, is slechts circa een tiende van die van de zon.
Zon: diameter 1.392.000 km
Jupiter: diameter 142.984 km
Mercurius
Mercurius staat het dichtst bij de zon in ons zonnestelsel
Dit is een zeldzame combinatie, en de vondst staat op gespannen voet met de theorieën over de vorming van gasreuzen als Jupiter.
De pas ontdekte gasreus, die voorlopig door het leven gaat als GJ 3512 b, heeft naar schatting een massa van zeker 46 procent van die van Jupiter, terwijl zijn ster een massa van maar 12 procent van die van de zon heeft.
Oorspronkelijke theorie wordt uitgedaagd
Qua grootte liggen deze twee objecten veel dichter bij elkaar dan onze zon bij haar grootste planeet, en bovendien is de afstand kleiner.
De gasreus draait om zijn ster op een afstand die geringer is dan die tussen de zon en de binnenste planeet van het zonnestelsel, Mercurius, en dat is een grote verrassing voor de wetenschappers.
Tot voor kort dachten astronomen dat een gasreus als Jupiter in twee stappen wordt gevormd.
Op het Calar Alto-observatorium hebben astronomen berekend dat GJ 3512 b een omlooptijd van ongeveer zeven maanden heeft.
Het begint met een schijf van gas en stof rond een ster waarin een kern ontstaat van ijs en kleine stukjes gesteente, die uiteindelijk een massa van zeker 10 keer die van de aarde bereikt.
Dan is de zwaartekracht zo sterk dat de planeet in wording een dikke atmosfeer van waterstof en helium kan vasthouden.
Gewoner dan in eerste instantie gedacht
Maar de Spaanse computersimulaties tonen aan dat GJ 3512 b niet zo ontstaan kan zijn, want de kern was pas voltooid geweest als de gassen al lang waren vervlogen.
De astronomen vermoeden dat de gasreus met een sneller proces is ontstaan, waarbij de schijf van gas en stof is ingestort en in één keer de kern heeft gevormd.
Als dat klopt, kunnen er veel meer gasreuzen rond rode dwergen draaien dan de astronomen tot nu toe hebben aangenomen.