Op 28 september 1969 sloeg er een meteoriet in het Australische dorp Murchison in. Nu hebben onderzoekers ontdekt dat de meteoriet stofjes van 4,6 tot 7 miljard jaar oud bevat.
De zon is ‘slechts’ 4,6 miljard jaar oud, en ons zonnestelsel dus ook, wat betekent dat de stofjes ouder dan het zonnestelsel zijn. Het gaat tegelijkertijd om het oudste materiaal dat ooit op aarde is gevonden.
Datering was niet eerder mogelijk
De stofjes bestaan uit silicium en koolstof en zijn zo oud dat de onderzoekers een nieuwe techniek moesten gebruiken om hun ouderdom te bepalen. De stofjes werden al in 1990 van de meteoriet afgenomen, maar ook weer opgeborgen, want de technologie was nog niet ver genoeg om zulk oud materiaal te kunnen dateren.
De onderzoekers wisten 40 stofjes uit de meteoriet te extraheren en te dateren. De stofjes zijn net zo klein als dit stofje, dat een diameter van slechts 0,012 millimeter heeft.
Als stofjes door het heelal razen, worden ze blootgesteld aan kosmische straling. De hoeveelheid straling is constant en zet mettertijd het siliciummolecuul om in helium en neon. De wetenschappers kunnen daardoor berekenen hoe lang de stofjes hebben blootgestaan aan de straling door de hoeveelheid helium en neon te meten.
Daaruit bleek dat ruim de helft van de stofjes 4,6 tot 4,9 miljard jaar oud is. Rond de 8 procent van de stofjes is 5,5 miljard jaar oud en één stofje zelfs ongeveer 7 miljard jaar.
Het gaat hier om zogeheten kosmisch stof. Als een ster sterft, explodeert hij als supernova en slingert hij zijn stof weg, dat na miljarden jaren weer nieuwe sterren, planeten, manen of meteoren zal vormen.
Stof is de sleutel tot het ontstaan van het heelal
Volgens de onderzoekers kan het resultaat leiden tot meer begrip van het ontstaan van ons zonnestelsel. Kosmisch stof, zoals dat waarvan nu de ouderdom is vastgesteld, is namelijk het stof waar de zon, de aarde en wijzelf van gemaakt zijn.
De 4,6 tot 4,9 miljard jaar oude stofjes duiden erop dat een aantal sterren is gestorven kort voordat ons zonnestelsel ontstond. De sterren zijn waarschijnlijk 2,5 miljard jaar eerder gevormd, in een periode waarin ons sterrenstelsel er ongewoon veel nieuwe sterren bij kreeg.
Murchison-meteoriet is zeldzame vondst
De meteoriet explodeerde op 28 september 1969 in de dampkring boven Murchison in Australië. Pas nu maakt de technologie het de onderzoekers mogelijk om de oeroude stofjes in de meteoriet te dateren.
Talrijke fragmenten raakten verspreid over een gebied van een paar vierkante kilometer groot, en in totaal is er zo’n 100 kilo verzameld.
Doordat de meteoor overdag neerstortte, waren veel inwoners van Murchisons getuige van de inslag, en de fragmenten werden vervolgens snel verzameld.
Het is niet voor het eerst dat de meteoriet ons wat heeft bijgebracht over het zonnestelsel. Wetenschappers hebben in de Murchison-meteoriet zelfs al meerdere keren aminozuren gevonden – de bouwstenen van eiwitten.