Leven op Mars? Curiosity vindt sporen van bouwstenen van het leven

Is er ooit leven geweest op Mars? Een nieuwe vondst maakt dit een stuk aannemelijker. De Marsrover Curiosity heeft bodemmonsters genomen die organische verbindingen bevatten.

Koud, droog en stoffig. Zo ziet het oppervlak van Mars er nu uit. Maar als je 3 miljard jaar teruggaat in de tijd, stuit je op diverse belangrijke voorwaarden voor het ontstaan van leven.

En nu heeft de Marsrover Curiosity ontdekt dat zich onder het oppervlak van de planeet een groot aantal koolstofhoudende moleculen bevinden – en dat kunnen resten zijn van leven op Mars.

Dit resultaat is gepubliceerd door het tijdschrift Science op basis van de meest recente monsters die de Marsrover Curiosity van NASA van de rode bodem heeft genomen.

Sporen van leven op bodem van meer

Sinds Curiosity in 2012 op Mars is geland, heeft het voertuigje onze buurplaneet op verschillende plekken onderzocht door op een paar centimeter diepte monsters te nemen en die te analyseren.

De rover staat nu aan de voet van een 5000 meter hoge berg in de krater Gale, dicht bij de evenaar van Mars, die vermoedelijk ooit de bodem vormde van een groot zoetwatermeer.

De aardlagen bestaan hier waarschijnlijk uit afzettingen die circa 3 miljoen jaar geleden op de bodem terecht zijn gekomen. In die tijd was Mars warmer en had de planeet meren, rivieren en mogelijk een grote oceaan.

Curiosity heeft beet

Curiosity onderzoekt zijn vondsten door de bodemmonsters te verhitten tot 600-860 °C om verontreinigingen door bepaalde stoffen te verwijderen. Daarna stelt een spectrometer vast welke moleculen het monster bevat.

En deze keer was het raak: de analyse liet sporen zien van diverse koolstofhoudende moleculen – organische verbindingen dus – die een belangrijke voorwaarde vormen voor leven zoals wij dat kennen.

De onderzoekers kunnen nog niet zeggen of de verbindingen afkomstig zijn van leven. Het kunnen ook overblijfselen zijn van meteorieten of vulkaanuitbarstingen. Maar vanwege de vindplaats, de bodem van een voormalig meer, hebben ze hoop dat het resten zijn van levende organismen.

Methaan kan duiden op microben

Hoewel de monsters slechts kleine hoeveelheden complexe organische moleculen bevatten, zijn het er wel 100 keer meer dan in eerdere monsters.

Dat resultaat komt overeen met metingen die laten zien dat de hoeveelheid methaan in de atmosfeer van Mars lijkt te stijgen en dalen met de seizoenen, wat ook een mogelijk teken van leven is. Op aarde is het grootste deel van het methaan in de atmosfeer afkomstig van levende wezens.

Nieuwe rovers speuren naar leven op Mars

De komende jaren wordt de zoektocht geïntensiveerd. Er zullen meerdere robots naar Mars worden gestuurd. Twee daarvan zijn rovers, die zijn uitgerust met nieuwe, betere apparatuur.

De rovers moeten de planeet afzoeken naar leven, onder andere door tot op 2 meter diepte te boren en met geavanceerde meetapparatuur vast te stellen of er moleculen worden aangetroffen die afkomstig kunnen zijn van leven.

De nieuwe generatie rovers zal onder meer zogeheten Ramanspectrometers bevatten. Daarmee kan worden gezocht naar moleculaire vingerafdrukken van organische moleculen. De spectrometers moeten de chemische samenstelling van het gesteente op Mars analyseren met een ongekende precisie.

De instrumenten komen dichterbij dan ooit, zodat de kleinste sporen van leven kunnen worden aangetoond. Details van gesteente ter grootte van een zoutkorreltje worden onderzocht door detectoren die de exacte concentratie mineralen kunnen vaststellen.

Op die manier willen de onderzoekers erachter komen of het gesteente in water is gevormd of onder invloed van water heeft gestaan. En of er sporen zijn van gefossiliseerd leven of van koolstofhoudende moleculen die afkomstig zijn van vroeger of huidig leven.

Heelal krioelt mogelijk van leven

Als de nieuwe generatie voertuigen onomstotelijk bewijs vindt dat er miljarden jaren geleden levende organismen zijn ontstaan op Mars, zou er nu nog steeds leven kunnen zijn. En dat leven zal zich dan waarschijnlijk onder de grond bevinden, want door de huidige kosmische straling is het op Mars aan de oppervlakte vrijwel onleefbaar.

Heeft Mars inderdaad ooit leven gekend, dan is dat een enorme sensatie. En als leven zich daar onafhankelijk van het leven op aarde heeft ontwikkeld, betekent dit dat de aanwezigheid van stromend water op een planeet vaker leidt tot het ontstaan van leven.

Alleen al in ons sterrenstelsel bevinden zich miljarden aardeachtige planeten die mogelijk oppervlaktewater bevatten – en waar dus mogelijk leven is.