Conjunctie 2020
Jupiter en Saturnus vormen op 21 december 2020 een oplichtende stip als de twee giganten elkaar ontmoeten aan de nachtelijke hemel.
De ontmoeting – een zogeheten conjunctie, is uniek, want de planeten lijken eventjes samen te smelten. En dat is voor het eerst in honderden jaren.
Wat is een conjunctie?
In astronomisch opzicht ontstaat een conjunctie als twee hemellichamen vanaf de aarde gezien vlak langs elkaar trekken.
Conjuncties doen zich regelmatig voor, meestal met de maan en planeten, de zon of heldere sterren. Als de maan voor de zon langs trekt, is er bijvoorbeeld sprake van een conjunctie.
Conjuncties tussen Jupiter en Saturnus worden great conjunction genoemd omdat deze planeten de zwaargewichten van het zonnestelsel zijn.
De twee planeten staan elke 19,85 jaar in conjunctie, wanneer Jupiter de langzamere Saturnus inhaalt.
upiter en Saturnus staan fysiek niet dicht bij elkaar, maar omdat ze vanaf de aarde gezien bijna op één lijn staan, lijkt het voor ons zo.
Bij hun ontmoeting op 21 december staat Jupiter 886 miljoen kilometer van de aarde, en Saturnus is met 1620 miljoen kilometer bijna twee keer zo ver van ons verwijderd.
Video: Venus en Jupiter in conjunctie
Op 27 augustus 2016 stonden de planeten Venus en Jupiter in een zeer nauwe conjunctie.
Waarom is de conjunctie van 2020 uniek?
Als Jupiter en Saturnus elkaar op 21 december 2020 een kusje geven, is dat om meerdere redenen een bijzondere gebeurtenis.
De laatste conjunctie van Jupiter en Saturnus was in 2000, en die vond maar 14 graden van de zon plaats (een graad is ongeveer de breedte van de pink van een uitgestrekte arm). Daardoor was de conjunctie niet met het blote oog te zien.
Maar deze keer komen Jupiter en Saturnus dichter bij elkaar dan ze in 400 jaar geweest zijn.
De afstand tussen Jupiter en Saturnus is maar 0,06 graden, en ze zien eruit als één heldere ster aan de hemel.
Zo zie je de conjunctie in 2020
Gids voor de conjunctie in 2020
Jupiter en Saturnus zullen eruitzien als twee heldere sterren en zijn makkelijk met het blote oog waar te nemen. Met een gewone verrekijker kun je zelfs de grootste van Jupiters 79 manen zien.
Waar en wanneer?
Op 21 december 2020 kijk je rond en na zonsondergang naar het zuidzuidwesten. Jupiter en Saturnus staan vlak boven de horizon, dus je moet een vrij zicht naar het zuiden hebben.
Zichtbaar?
De twee planeten lichten fel op en zijn ook zichtbaar als de hemel niet geheel donker is. Jupiter is het helderst en het makkelijkst te zien. Saturnus staat vlak boven Jupiter.
In de dagen vóór 21 december 2020 zullen Jupiter en Saturnus elkaar naderen.
Als je geluk hebt, zie je op 16 en 17 december een nieuwe maan onder de twee planeten.
Zon blokkeerde vorige conjunctie
Op 16 juli 1623 trokken Jupiter en Saturnus ook vlak langs elkaar, maar toen blokkeerden de zonnestralen het spectaculaire fenomeen.
De vorige grote conjunctie die zo goed te zien is als die van dit jaar, was op 4 maart 1226.
De volgende conjunctie is in kosmische begrippen al snel: op 15 maart 2080.
Als het niet te bewolkt is, heb je op 21 december 2020 dé kans van je leven om het verschijnsel te observeren.
Giganten doen andere planeten verbleken
Jupiter (links) en Saturnus zijn respectievelijk 318 en 95 keer zo zwaar als de aarde en vormen samen 92 procent van de planetenmassa in het zonnestelsel.
Jupiter in cijfers
Straal: 69.911 km
Manen: zeker 79 (er worden regelmatig nieuwe ontdekt)
Afstand tot de zon: 778.547.200 km
Temperatuur: -121 °C (gem.)
Saturnus in cijfers
Straal: 58.232 km
Manen: 82
Afstand tot de zon: 1.433.449.370 km
Temperatuur: -130 °C (gem.)
Ringen: Saturnus heeft negen hele en drie onderbroken ringen