Ceres’ oorsprong en ontdekking
Ceres is genoemd naar de Romeinse godin van de akkerbouw. De dwergplaneet ontstond circa 4,5 miljard jaar terug met de rest van het zonnestelsel.
Ceres wordt beschouwd als een protoplaneet, een planeet die zich na zijn
vorming niet volledig heeft ontwikkeld.
De theorie is dat de sterke zwaartekracht van Jupiter voorkwam dat de dwergplaneet een ‘volledige’ planeet werd.
De Italiaanse astronoom Giuseppo Piazzi ontdekte Ceres op 1 januari 1801.
Het hemellichaam werd eerst geclassificeerd als een planetoïde, maar in 2006 werd Ceres vanwege zijn grootte gecategoriseerd als een dwergplaneet.
Ceres’ positie in het zonnestelsel
Ceres is de enige dwergplaneet in het zonnestelsel binnen de planetoïdengordel en het grootste hemellichaam in de planetoïdengordel, die zich tussen Mars en Jupiter bevindt.
De afstand tussen Ceres en de zon is 2,8 AE (astronomische eenheden). 1 AE komt overeen met de gemiddelde afstand tussen de aarde en de zon.
Door die afstand van 2,8 AE doet het licht van de zon er circa 22 minuten over om Ceres te bereiken. Naar de aarde is dat circa 8 minuten.
De planetoïdengordel ligt tussen Mars en Jupiter in het zonnestelsel.
Hoe groot is Ceres vergeleken met de aarde?
De diameter van de aarde is circa 13 keer die van Ceres. Bekijk hieronder meer verschillen tussen Ceres en de aarde.
Verschillen tussen Ceres en de aarde
Ceres
- Diameter: 952,4 km
- Omtrek: 2992,1 km
- Massa: 947 x 1018 kg
- Valversnelling: 0,28 m/s2
- Oppervlaktetemperatuur: -105 °C
- Afstand tot de zon: 2,8 AE
- Rotatie: 9 uur
- Baan rond de zon: 4,6 jaar
Aarde
- Diameter: 12.742 km
- Omtrek: 40.030,2 km
- Massa: 597,2 x 1022 kg
- Valversnelling: 9,80665 m/s2
- Oppervlaktetemperatuur: 14 °C
- Afstand tot de zon: 1 AE
- Rotatie: 24 uur
- Baan rond de zon: 1 jaar
Ceres Dawn Mission
In 2007 lanceerde NASA de sonde Dawn om de twee grootste hemellichamen in de planetoïdengordel, Ceres en Vesta, te onderzoeken.
Vier jaar later bereikte Dawn Vesta, en krap een jaar later begon de reis naar Ceres. Na 30 maanden kwam Dawn op 5 maart 2015 aan bij de dwergplaneet.
Ceres Dawn Mission, illustratie van NASA.
Water op Ceres
Terwijl Dawn in een baan om Ceres draaide, onderzochten de infraroodcamera’s van de sonde het oppervlak van het hemellichaam op elementen en minerale samenstellingen.
Meerdere gebieden lichtten op op de camera’s, zoals de krater Occator aan de zuidkant van Ceres.
Er werden zoutafzettingen van natriumcarbonaat ontdekt, die waarschijnlijk afkomstig zijn van een vloeistof die naar de oppervlakte werd geperst en daar verdampte.
Waar de vloeistof vandaan kwam, werd pas duidelijk in 2020, toen de data van de laatste metingen en foto’s van de sonde eindelijk werden geanalyseerd.
Volgens onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature is de vloeistof afkomstig uit een reservoir van pekelwater ofwel zouthoudend water, dat circa 40 kilometer diep is en een paar honderd kilometer breed.
Op Ceres zou water snel verdampen, maar Dawn toonde aan dat de zoutafzettingen nog steeds water bevatten. Dat duidt erop dat er nog altijd vloeistof in het reservoir zit en er geologische processen zijn die materiaal omhoog duwen vanuit de diepte.
Organisch materiaal op Ceres
Behalve water vond NASA ook tekenen van organisch materiaal, zoals koolstof rond de krater Ernut aan de noordkant van Ceres.
Volgens de onderzoekers komen de moleculen niet van een externe bron, zoals een inslag van een planetoïde, maar zijn ze op Ceres gevormd.
De vondst van organisch materiaal en water kan erop duiden dat Ceres ooit bewoonbaar was.
Of er echt leven is geweest op de dwergplaneet, zullen verdere expedities moeten uitwijzen.
Ceres en toekomstige missies
Hoewel Ceres de aandacht heeft van onderzoekers, zijn er nog geen nieuwe expedities gepland.
In de wereld van de fictie zijn er verschillende voorbeelden van hoe het Ceres in de toekomst kan vergaan.
In de sciencefictionserie The Expanse (2015) volgen we de politieagent Joe Miller die op zoek is naar een verdwenen vrouw, Julie Mao.
Ceres is in The Expanse een geavanceerd ruimtestation, waar Joe Miller zijn speurtocht begint. De serie zou plaatsvinden rond 2350. De toekomst moet uitwijzen hoe het in werkelijkheid zal gaan.