Brokken maan gaven Saturnus zijn karakteristieke ringen

IJs is de materie waar de ringen en de binnenste manen van Saturnusuit bestaan, en dat is merkwaardig, want de kleine hemellichamen in het buitenste zonnestelsel bestaan verder doorgaans uit zowel ijs als steen.

Nu is de Amerikaanse astronoom Robin Canup een verklaring op het spoor – via computersimulaties liet hij zien dat Saturnus’ ringen en kleine ijsmanen mogelijk ontstaan zijn toen een grote maan te dicht langs de planeet kwam en aan flarden werd getrokken door getijdekrachten.

Canup berekende wat er gebeurd zou zijn als een maan zo groot als Titan, de grootste Saturnusmaan, met een kern van ijzer en siliciumverbindingen en een grote ijskap, vroeg in de geschiedenis van ons zonnestelsel te dicht bij de planeet zou zijn gekomen.

Uit zijn berekeningen blijkt dat de buitenste ijslaag van de maan kapot zou gaan door de getijdekrachten van de grote planeet. De kern van de maan en een deel van het ijs zijn volgens het model naar Saturnus toe gevallen, en een deel van de overige kilometergrote ijsbrokken vormden de ringstelsels en een paar kleine manen, die ook nu nog altijd om de gasreus Saturnus heen cirkelen.

Andere onderzoekers vinden deze theorie zeer aannemelijk, en misschien wordt deze bevestigd als NASA’s ruimtesonde Cassini in 2017 langs de ringen scheert. De gedetailleerde metingen van Cassini kunnen onderzoekers helpen de massa en de leeftijd van de ringen vast te stellen, en te bepalen of de ringen echt 4,5 miljard jaar oud zijn, zoals naar voren komt uit Robin Canups model.