Klopt het dat de polen van de aarde van plaats gaan wisselen?
Ik heb gehoord dat de magnetische polen van de aarde op het punt staan van plaats te wisselen. Klopt dat, en hoe komen geologen daarachter?
De magnetische polen van de aarde zijn in de geschiedenis van de planeet ontelbare keren van plaats gewisseld. Alleen al in de afgelopen 83 miljoen jaar is dat 183 keer gebeurd.
Gemiddeld verstrijkt er dus slechts zo’n 450.000 jaar tussen de ompolingen.
De perioden tussen ompolingen variëren echter sterk, dus ook al is de meest recente nu 786.000 jaar geleden, dat hoeft niet te betekenen dat het binnenkort weer zal gebeuren.
Mineralen bevriezen het verleden
Door magnetische mineralen te bestuderen die in verschillende tijden in lava gestold zijn, kunnen geologen zien hoe het magnetisch veld van de aarde in de loop der tijd georiënteerd is geweest.
72 miljoen jaar geleden wisselden de polen wel vijf keer in een miljoen jaar van plaats. Maar het duurt ook weleens meer dan 10 miljoen jaar.
Toch kan er wel een ompoling aankomen. De polen verschuiven momenteel tot 50 kilometer per jaar, terwijl het magnetisch veld verzwakt. Dat kan een voorbode zijn van een ompoling, maar het is niet gezegd.
Ompoling zorgt voor magnetische puinhoop
1. Krachtig veld vóór de ompoling
De magnetische veldlijnen van de aarde (blauw en oranje) gaan uit van een van de twee polen zoals we die nu kennen. Het geordende magnetische veld biedt een sterke bescherming tegen kosmische straling.
2. Zwak veld tijdens de ompoling
Terwijl de twee polen van plaats wisselen, wordt het een chaos van veldlijnen doordat er meer lokale zuid- en noordpolen ontstaan. Het veld verzwakt, maar verdwijnt nooit helemaal.
Bij een ompoling verzwakt het aardmagnetisch veld flink – misschien wel voor duizenden jaren.
Met een verzwakt veld bereiken meer geladen deeltjes van de zon de aarde. Die kunnen elektrische systemen verstoren en tot meer gevallen van kanker leiden.