JPL-Caltech/NASA

Ruimtetelescoop onderzoekt de geboorte van het universum

De SPHEREx zoekt oplossingen voor de allergrootste astronomische vraagstukken en moet onder andere uitvinden of de oerknaltheorie klopt.

NASA heeft besloten om in 2024 of 2025 een nieuwe telescoop met de naam SPHEREx de ruimte in te sturen.

De telescoop gaat op zoek naar antwoorden op drie van de belangrijkste vraagstukken binnen de astronomie, door het infrarode licht van hemellichamen dichtbij en veraf te onderzoeken.

Het infrarode licht van verre sterrenstelsels wordt gebruikt om een 3D-kaart te maken, waarop de exacte positie van deze sterrenstelsels te zien is.

De satelliet SPHEREx gaat de hemel in het infraroodgebied in kaart brengen. Drie schermen beschermen de camera tegen straling van de zon en weerkaatsingen van de aarde.

© JPL-Caltech/NASA

De verdeling van sterrenstelsels kan aantonen of de Big Bang-theorie over de geboorte van het universum klopt. Een centraal onderdeel van die theorie is dat het universum kort na de geboorte met een extreem hoge snelheid uitzette.

Inflatie heeft sporen achtergelaten

Deze uitzetting, die ook wel inflatie wordt genoemd, vond een miljardste deel van een miljardste deel van een seconde na de oerknal plaats en volgens de theorie heeft dit zijn sporen nagelaten in de verdeling van stoffen in het huidige universum.

De 3D-kaart van SPHEREx met miljarden sterrenstelsels kan aantonen of dit vermoeden ook klopt en daarmee of de theorie kan worden bevestigd.

© Shutterstock

3 feiten over kosmische inflatie

Explosieve groei: Het universum groeide van iets kleins als een waterstofatoom tot een grapefruit.

Uniformiteit: De inflatie kan de reden zijn waarom het universum er in alle richtingen hetzelfde uitziet.

Geometrie: De inflatie kan ook de reden zijn waarom het universum vrij plat is.

Het infrarode licht van verre sterrenstelsels kan bovendien informatie verstrekken over hoe de eerste sterren ontstonden.

SPHEREx heeft instrumenten die het licht in 102 golflengten kunnen verdelen. De samenstelling van het licht kan ons vertellen welke bouwstenen er aanwezig waren toen de eerste sterren ontbrandden.

Op zoek naar water in de Melkweg

Verder worden de metingen van de telescoop gebruikt in de jacht op water in ons eigen sterrenstelsel, de Melkweg.

Volgens een gangbare theorie spelen ijskristallen een belangrijke rol bij het ontstaan van zonnestelsels. Ze werken als een soort lijm, waaraan stofdeeltjes blijven kleven en ze zorgen er zodoende voor dat het stof rondom pasgeboren sterren kan uitgroeien tot planeten.

Wetenschappers willen graag weten of ijskristallen in grote hoeveelheden voorkomen in jonge zonnestelsels en tegelijkertijd ook hoe zeldzaam ons eigen, waterrijke zonnestelsel is.