Shutterstock
Andromeda

Zie satellietstelsels ronddansen

Grote sterrenstelsels als de Melkweg zijn vaak omringd door kleinere satellietstelsels. Dit geldt ook voor ons buurstelsel Andromeda. Nu heb je de kans om de twee grootste satellietstelsels te zien dansen rond Andromeda – op 2,5 miljoen lichtjaar afstand.

OVER DE SATELLIETSTELSELS VAN ANDROMEDA

Omdat we zelf een deel zijn van de Melkweg, kunnen we niet rechtstreeks zien wat de positie van ons stelsel is ten opzichte van de satellietstelsels eromheen.

Maar dat kunnen we wel zien bij ons grote buurstelsel Andromeda. Met een kleine telescoop vind je zijn twee grootste satellietstelsels: M32 en M110. M32 is te zien aan de onderkant van Andromeda.

Hij is vermoedelijk veel sterren kwijtgeraakt doordat het sterke gravitatieveld van Andromeda ze heeft afgepakt, maar astronomen denken dat er nieuwe sterren kunnen zijn ontstaan in de kern, die overigens een zwart gat bevat

Mælkevejen og Andromeda
© Ken Ikeda Madsen, Shutterstock, D. Geisler/STSCL/ESA/NASA & STSCL/GSFC/NASA

Achter het verschijnsel: Satellieten zwermen om waardstelsel

Allerlei kleine satellietstelsels draaien om de waardstelsels Melkweg en Andromeda, die zich op 2,5 miljoen lichtjaar van elkaar bevinden.

De Melkweg heeft rond de 50 satellietstelsels. De Grote Magelhaense Wolk is de grootste, 163.000 lichtjaar ver.

Andromeda heeft zeker 20 satellietstelsels. M32 en M110 zijn met een diameter van 6500 en 17.000 lichtjaar de grootste.

Vandaag de dag is er echter geen actieve sterrenvorming te bespeuren in M32 met zijn diameter van maar 6500 lichtjaar – bescheiden in verhouding tot Andromeda met een diameter van zeker 100.000 lichtjaar.

De diameter van M110 bedraagt 17.000 lichtjaar, en aan de hemel staat hij boven Andromeda. Het elliptische dwergstelsel telt ongeveer 10 miljard sterren.

Zijn stofband geeft aan dat er in ieder geval tot voor kort nog nieuwe sterren zijn ontstaan.

GIDS VOOR ANDROMEDA

Stjernekort Andromeda
© Jesper Grønne, hvadihimlen.dk

Zo ga je te werk

WAAR EN WANNEER?

In oktober vind je Andromeda en de satellietstelsels hoog aan de hemel. Om middernacht staan ze in het zuidoosten op 70 graden. Daarna draaien ze naar het zuiden en zuidwesten.

Op 6 oktober is het nieuwe maan, dus dan stoort het maanlicht nauwelijks. Als er geen kunstlicht in de buurt is, kun je de kern van Andromeda zelfs met het blote oog zien.

ZICHTBAARHEID

Met een verrekijker kun je zien dat Andromeda niet scherp begrensd is, maar wat wazig. Met een kleine telescoop kun je de twee satellietstelsels duidelijk ontwaren.