Zwaan – Zo vind je het sterrenbeeld Zwaan
GIDS VOOR STERRENBEELDEN: Het sterrenbeeld Zwaan is het op 15 na grootste van de 88 officiële sterrenbeelden. Zwaan staat ook bekend als het Noorderkruis en is op het noordelijk halfrond van juni tot oktober te zien. Vind Zwaan met onze sterrenbeeldengids, en leer de hemel beter kennen.
Het sterrenbeeld Zwaan
De mythe over het sterrenbeeld Zwaan is niet geschikt voor kinderen. Volgens de Griekse mythologie werd de koningsdochter Leda verleid door Zeus in de gedaante van een zwaan.
De zwaan bezwangerde Leda, en korte tijd later legde ze een ei, waaruit Helena kwam. Helena’s schoonheid was volgens de Griekse legenden de aanleiding voor de Trojaanse Oorlog.
Zwaan, in het Latijn Cygnus, is een markant sterrenbeeld aan de noordelijke zomerhemel.
De helderste sterren vormen een duidelijk kruis. Daarom wordt het sterrenbeeld Zwaan ook wel Noorderkruis genoemd. De helderste ster, Deneb, vormt de staart van de zwaan, de ster Albireo de kop.
Het sterrenbeeld Zwaan is rijk aan sterrenhopen, gasnevels en exoplaneten. In het puntje van de rechtervleugel van Zwaan vinden we het dubbelstersysteem Mu Cygni, en in het midden van dezelfde vleugel staan de resten van een 5000 jaar oude supernova, de Sluiernevel.
Het indrukwekkendst zijn echter de enorme rode gasnevels, de Noord-Amerikanevel en de Pelikaannevel, midden op het lichaam van Zwaan.
Sterrenbeeld Zwaan bevat mogelijk leven
Op 600 lichtjaar van de aarde, in het sterrenbeeld Zwaan, staat Kepler 22B: een exoplaneet die volgens astronomen de juiste omstandigheden kent om in potentie leven te kunnen bevatten.
Kepler 22B doet sterk denken aan onze eigen planeet, maar hij is 2,4 keer zo groot als de aarde. Een jaar op de exoplaneet duurt 290 aardse dagen, en de oppervlaktetemperatuur bedraagt circa 22 °C.
Het sterrenbeeld Zwaan bevat een van de interessantste aardeachtige planeten, Kepler 22B. Die werd in 2011 ontdekt en staat in de bewoonbare zone, waar leven kan bestaan. Deze illustratie is door een kunstenaar gemaakt, want onderzoekers weten nog niet hoe Kepler 22B eruitziet.
Kepler 22B werd in 2011 ontdekt door de Keplertelescoop, maar het is nog niet duidelijk waar de exoplaneet uit bestaat.
Astronomen weten dan ook niet zeker of het om een aardeachtige planeet of een gasplaneet gaat.
De eerste exoplaneet werd in 1995 ontdekt en kreeg de naam 51 Pegasi b. Sindsdien zijn er maar liefst 4687 exoplaneten opgespoord, waaronder dus Kepler 22B, die bijzonder interessant is omdat hij in de bewoonbare zone van zijn ster staat.
Zo vind je het sterrenbeeld Zwaan
In dit overzicht vind je enkele van de meest opvallende sterren in het sterrenbeeld Zwaan. De lichtsterkte wordt uitgedrukt in schijnbare helderheid, een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Deneb (α)
Alternatieve naam: Alpha Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Deneb een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 1,25. Deneb heeft 2000 keer de massa van de zon en is de op 18 na helderste ster aan de hemel.
Kleur: Blauw-wit
Afstand tot de aarde: 2616 lichtjaar
Sadr (γ)
Alternatieve naam: Gamma Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Sadr een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 2,23. Na Deneb is Sadr de helderste ster in het sterrenbeeld Zwaan.
Kleur: Geel-wit
Afstand tot de aarde: 1826 lichtjaar
Gienah (ε)
Alternatieve naam: Epsilon Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Gienah een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 2,48. Gienah is de op twee na helderste ster in het sterrenbeeld Zwaan.
Kleur: Oranjerood
Afstand tot de aarde: 72,2 lichtjaar
Albireo (β)
Alternatieve naam: Beta Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Albireo een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 3,3.
Kleur: Rood
Afstand tot de aarde: 433,8 lichtjaar
Eta Cygni (η)
Alternatieve naam: 21 Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Eta Cygni een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 3,88.
Kleur: Oranje-rood
Afstand tot de aarde: 135 lichtjaar
Rukh (δ)
Alternatieve naam: Delta Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Rukh een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 2,87.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 166,3 lichtjaar
Zeta Cygni (ζ)
Alternatieve naam: 64 Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Zeta Cygni een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 3,21.
Kleur: Geel
Afstand tot de aarde: 143 lichtjaar
Mu Cygni (μ)
Alternatieve naam: 78 Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Mu Cygni een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 4,49.
Kleur: Geel-wit
Afstand tot de aarde: 72,53 lichtjaar
Theta Cygni (θ)
Alternatieve naam: 13 Cygni
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Theta Cygni een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 4,5.
Kleur: Geel-wit
Afstand tot de aarde: 59,8 lichtjaar