Vosje – Zo vind je het sterrenbeeld Vosje
GIDS VOOR STERRENBEELDEN: Het sterrenbeeld Vosje is het op 54 na grootste van de 88 officiële sterrenbeelden. Vosje is te zien van juli tot september op het noordelijk halfrond. Vind het Vosje met onze sterrenbeeldengids en leer de hemel beter kennen.
Het sterrenbeeld Vosje
Het sterrenbeeld Vosje ligt midden in de zogenaamde Zomerdriehoek – een grote, bijna rechthoekige driehoek aan de zomerhemel, die bestaat uit de heldere sterren Deneb, Altair en Wega, die elk tot een ander sterrenbeeld behoren.
Het Vosje werd in 1687 geïntroduceerd door de Poolse astronoom Johannes Hevelius, en stelt een dubbele figuur voor in de vorm van een vosje, ‘Vulpecula’ in het Latijn, met een gans in zijn bek.
Volgens Hevelius draagt het vosje de gans naar de driekoppige hond, Kerberos, die in de Griekse mythologie de toegang tot de onderwereld bewaakt. Kerberos was ooit een eigen sterrenbeeld, maar de sterren ervan maken nu deel uit van het sterrenbeeld Hercules.
In het sterrenbeeld Vosje stelt de helderste ster, Anser, de gans voor. Anser betekent dan ook ‘gans’ in het Latijn.
Ondanks zijn bescheiden omvang herbergt het sterrenbeeld Vosje enkele fascinerende hemellichamen, zoals het elliptische sterrenstelsel NGC 7052, de open sterrenhoop Collinder 399 en de planetaire nevel Messier 27 – ook bekend als de ‘Halternevel’.
Planetaire nevel debuteerde in het Vosje
De eerste planetaire nevel die werd ontdekt is de zogenaamde ‘Halternevel’, gelegen in het sterrenbeeld Vosje.
Astronoom Charles Messier nam het fenomeen waar in 1764 en noemde het Messier 27 in zijn catalogus van nevelachtige objecten.
In 1783 bestudeerde de astronoom William Herschel de nevel van nabij. Twee jaar eerder had hij naam gemaakt met zijn ontdekking van de planeet Uranus.
In zijn beschrijving van Messier 27 merkte hij op dat de groene kleur en ronde vorm van de nevel op Uranus leken, en hij introduceerde daarom de term planetaire nevel voor deze en soortgelijke objecten.
De ‘Halternevel’ – ook bekend als Messier 27 – was de eerste planetaire nevel die werd waargenomen. De nevel bevindt zich in het sterrenbeeld Vosje, op ongeveer 1200 lichtjaar van de aarde.
Tegenwoordig weten we dat planetaire nevels heel weinig met planeten te maken hebben.
Planetaire nevels ontstaan wanneer sterren ineenstorten tot kleine, witte dwergsterren die een wolk van gas om zich heen uitstoten.
De stervende ster moet een massa hebben van minder dan ongeveer acht maal die van de zon, om een planetaire nevel te kunnen vormen. Zwaardere sterren eindigen hun leven als supernova-explosies.
De straling van de witte dwergster doet de gassen oplichten en vormt zo de planetaire nevel. De gassen verspreiden zich echter snel, en na tienduizenden jaren is de nevel niet meer zichtbaar.
De zon zal waarschijnlijk eindigen als een planetaire nevel, wanneer zij over vijf tot zes miljard jaar opbrandt.
Zo vind je het sterrenbeeld Vosje
In dit overzicht vind je enkele van de meest heldere sterren in het sterrenbeeld Vosje. De lichtsterkte wordt uitgedrukt in schijnbare helderheid, een astronomisch classificatiesysteem dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Anser (α)
Alternatieve naam: Alpha Vulpeculae
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster Anser een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 4,4. Anser is de helderste ster in het sterrenbeeld Vosje.
Kleur: Rood
Afstand tot Aarde: 291 lichtjaar
23 Vulpeculae
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster 23 Vulpeculae een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 4,52.
Kleur: Oranje
Afstand tot Aarde: 327 lichtjaar
15 Vulpeculae
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster 15 Vulpeculae een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 4,66.
Kleur: Wit
Afstand tot de aarde: 243 lichtjaar
13 Vulpeculae
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster 13 Vulpeculae een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 4,57.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 334,53 lichtjaar
1 Vulpeculae
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft de ster 1 Vulpeculae een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 4,77.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 780 lichtjaar