Orion - Zo vind je het sterrenbeeld Orion
STERRENBEELDGIDS: Het sterrenbeeld Orion is van januari tot maart te zien op de noordelijke breedtegraden, en in de zomer op het zuidelijk halfrond. Zoek Orion met onze sterrenbeeldgids en leer meer over de hemel boven je.
Het sterrenbeeld Orion
Orion is een van de opvallendste sterrenbeelden. Vooral Orions gordel, die bestaat uit drie heldere sterren op een rij, is makkelijk te herkennen.
Orions gordel wijst recht naar de ster Sirius in het sterrenbeeld Grote Hond. Achter Grote Hond bevindt zich het sterrenbeeld Kleine Hond en aan Orions voet vind je het sterrenbeeld Haas.
In de Griekse mythologie was Orion, de zoon van Poseidon, een begenadigd jager, die niet alleen achter dieren maar ook achter vrouwen aan zat. Orion kreeg dan ook 50 zonen. Maar vooral één vrouw betoverde Orion.
Merope, dochter van koning Oenopion van Chios, was Orions grote liefde. Helaas weigerde Oenopion zijn dochter uit te huwelijken aan Orion. Woedend vanwege de afwijzing zwoer Orion dat hij alle dieren op de planeet zou doden.
Daarom stuurde Gaia, de godin van de aarde, een schorpioen om Orion te vergiftigen voordat hij zijn bedreigingen waar kon maken.
Om Orion te beschermen plaatste de godin van de jacht, Artemis, Orion in de lucht, tegenover Schorpioen. Daarom zie je het sterrenbeeld Schorpioen en het sterrenbeeld Orion nooit tegelijkertijd.
Dit is echter slechts een van de vele mythen over Orion. In een andere mythe wordt hij gedood door de schorpioen, en in een derde neemt hij het op tegen de stier van het sterrenbeeld Stier.
Waar en wanneer is het sterrenbeeld Orion het meest zichtbaar?
Het sterrenbeeld Orion is van december tot maart het duidelijkst te zien op de noordelijke breedtegraden, en in de zomer op het zuidelijk halfrond.
In oktober heb je echter alle reden om je blik naar Orion te wenden. Want al is het sterrenbeeld op dit moment niet goed te zien, de meteorenzwerm Orioniden ontspringt uit Orion met soms wel 10 vallende sterren per uur.
De meteorenzwerm is actief van eind september tot eind november, maar het beste te zien rond nieuwemaan in oktober. Dan is de maan niet zo fel verlicht, waardoor de vallende sterren duidelijker aan de hemel schijnen.
Leer meer over de Orioniden en lees hoe je de meteorenzwerm van het jaar kunt zien in onze vallendesterrenkalender 2020.
Orion is kraamkamer van sterren
Midden in Orions ‘zwaard’ vind je de Orionnevel, of Messier 13, zoals hij officieel heet.
Astronomen schatten dat de Orionnevel zeker 700 jonge sterren heeft, en er komen er voortdurend bij.
De gigantische, gloeiende stofwolk met een diameter van 24 lichtjaar is een kraamkamer van sterren. In een reeks zogeheten moleculaire wolken – enorme hoeveelheden gas en stof tussen de sterren – worden de sterren geboren met een onvoorstelbare kracht.
Naarmate de gaswolk dichter wordt, stijgen de temperatuur en de druk vanbinnen, tot het er miljoenen graden heet is. Bij die hitte beginnen atoomkernen te fuseren en nieuwe sterren te vormen.
Close-up van de Orionnevel, gemaakt door de ruimtetelescoop Hubble. De foto wordt beschouwd als een van de scherpste die ooit in de ruimte zijn genomen, en is ongetwijfeld de beste ooit van de Orionnevel.
En als je denkt dat het moeilijk is om een jonge ouder te zijn, wees dan maar blij dat je geen pasgeboren ster in de buurt hebt.
Straalstromen van materiaal schieten weg uit de babysterren met een snelheid tot een miljoen kilometer per uur. Als ze op het omringende gas botsen, veroorzaken ze gigantische schokgolven.
De kraamkamer van de sterren bevindt zich op slechts 1344 lichtjaar van de aarde, waarmee de Orionnevel de dichtstbijzijnde sterrennevel is die we kennen.
De beste tijd voor een babyshower is op veilige afstand van de telescoop tijdens de nachten rond nieuwemaan, wanneer het licht van de maan het zwakst en de Orionnevel het helderst is.
Zo vind je het sterrenbeeld Orion
In dit overzicht vind je enkele van de helderste sterren in het sterrenbeeld Orion. De makkelijkste manier om het sterrenbeeld te vinden, is door de drie felle sterren in Orions gordel op te sporen.
Als je het sterrenbeeld niet kunt vinden, kun je ook het sterrenbeeld Tweelingen zoeken, dat schuin tegenover de ster Betelgeuze op Orions schouder staat. Het sterrenbeeld Stier staat aan de andere kant van Orion.
Betelgeuze (α)
Alternatieve naam: Alpha Orionis
Lichtsterkte: Betelgeuze vind je op de oostelijke schouder van Orion. Vanaf de aarde gezien heeft de ster Betelgeuze een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 0,58. Betelgeuze is echter een variabele ster en zijn lichtsterkte varieert tussen de 0,0 en 1,6.
De schijnbare helderheid is een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Betelgeuze werd lang beschouwd als de helderste ster in het sterrenbeeld Orion. Maar eind 2019 werd de ster zwakker. Hij herpakte zich deels in februari 2020, maar verloor zijn helderheid weer in de zomer van 2020.
De grote schommeling in lichtsterkte kan erop duiden dat Betelgeuze op weg is om een supernova te worden. Maar astronomen denken eerder dat de ster enorme stof- en gaswolken uitstoot, die het licht van Betelgeuze vanaf de aarde gezien blokkeren.
Kleur: Rood
Afstand tot de aarde: 530 lichtjaar. Onderzoekers dachten lange tijd dat Betelgeuze 642,5 lichtjaar ver weg was, maar nieuw onderzoek duidt erop dat de grote ster bijna 100 lichtjaar dichterbij is.
Meissa (λ)
Alternatieve naam: Lambda Orionis
Lichtsterkte: Meissa betekent ‘de lichtgevende’ en vormt het hoofd van Orion in het sterrenbeeld. Vanaf de aarde heeft de ster een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 3,54.
De schijnbare helderheid is een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 1100 lichtjaar
Bellatrix (γ)
Alternatieve naam: Gamma Orionis
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft Bellatrix een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 2,78.
De schijnbare helderheid is een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 1100 lichtjaar
Alnilam (ε)
Alternatieve naam: Epsilon Orionis
Lichtsterkte: Alnilam is een blauwe superreus en de helderste van de drie sterren in de gordel van Orion. Vanaf de aarde heeft Alnilam een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 1,7.
De schijnbare helderheid is een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 1244 lichtjaar
Alnitak (ζ)
Alternatieve naam: Zeta Orionis
Lichtsterkte: Alnitak is een driesterrensysteem in de gordel van Orion. Vanaf de aarde heeft Alnitak een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 1,74.
De schijnbare helderheid is een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 1262 lichtjaar
Saiph (κ)
Alternatieve naam: Kappa Orionis
Lichtsterkte: Vanaf de aarde heeft Saiph een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 2,06.
De schijnbare helderheid is een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Kleur: Wit
Afstand tot de aarde: 1262 lichtjaar
Rigel (β)
Alternatieve naam: Beta Orionis
Lichtsterkte: Rigel is de helderste ster in het sterrenbeeld Orion, en de op zes na helderste van de hele hemel. Vanaf de aarde heeft Rigel een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare helderheid – van 0,12.
De schijnbare helderheid is een astronomisch classificatiesysteem, dat aangeeft hoe lichtsterk hemellichamen zijn, met het blote oog gezien vanaf het aardoppervlak.
Kleur: Blauw
Afstand tot de aarde: 864 lichtjaar