Shutterstock
Solen på mørk baggrund

Sterren moeten kleur bekennen

Rood, geel en blauw. Op een heldere nacht kun je met het blote oog wel 2700 sterren zien, en als je goed kijkt, merk je dat ze verschillende kleuren hebben. De kleur geeft aan hoe heet het oppervlak van de ster is en wat voor type ster het is.

Sterren stralen veel licht uit doordat hun oppervlak zo heet is. En de temperatuur is af te lezen aan de kleur van de ster.

Net zoals ijzer bij verhitting van roodgloeiend naar blauwig of witgloeiend kan gaan, zo zullen de koudste sterren rood zijn en de heetste een blauwe tint hebben.

Meting van de temperatuur is een van de beste methoden om kennis over de sterren op te doen, want door de temperatuur te vergelijken met de energie-uitstraling van de ster, die ook iets zegt over zijn omvang, kunnen de onderzoekers achterhalen wat voor type ster het is en hoe veel tijd hij er in zijn bestaan al op heeft zitten.

sterrenhemel in januari - kleuren van de sterren
© Illustreret Videnskab

Neem zelf de temperatuur

Op het eerste gezicht lijken ze wit, maar alsje goed kijkt, vind je een breed spectrum van kleuren bij sterren.

  • Y-as: Energie-uitstraling van de sterren ten opzichte van die van de zon
  • X-as: Oppervlaktetemperatuur van de sterren (°C)

Wanneer we de energie-uitstraling en temperatuur van de sterren in een diagram zetten, vallen de meeste in de zogeheten hoofdserie.

Dat wil zeggen dat ze druk bezig zijn met de fusie van waterstof tot helium en in het midden van hun leven zitten. De zogeheten superreuzen bevinden zich boven in het diagram.

Ze hebben in hun kern alle waterstof verbruikt en zullen als supernova eindigen. De wat kleinere zogeheten rode reuzen zullen op het laatst een planetaire nevel uitzenden en sterven als een witte dwerg.

Gids naar de sterrenhemel

Stjernekort

Half februari om middernacht staat Arcturus op 20-25 graden boven de horizon.

© Jesper Grønne, Hvadihimlen.dk

ZO GA JE TE WERK

WAAR EN WANNEER?

In februari heb je de hele nacht zicht op een reeks sterren in allerlei kleuren. Zo kun je om middernacht de kleurrijke sterren Theta Coronae Borealis en Arcturus zien.

Je vindt de twee sterren op 20-25 graden hoogte aan de oostelijke hemel. Theta Coronae Borealis is 15.000 °C heet en dus blauwachtig, en Arcturus circa 4000 °C en dus roodachtig.

ZICHTBAARHEID

Neem een kijker en stel hem net niet scherp. De kleine sterren veranderen in grote, vage lichtvlekken, en op die manier kun je hun kleur makkelijker waarnemen.